کورتکس مو چیست و چه نقشی دارد؟

مو یکی از مهم‌ترین عناصر زیبایی و اعتماد به نفس ماست و سلامت آن به شدت به ساختار داخلی‌اش بستگی دارد. هر تار مو از چند لایه تشکیل شده است و هر لایه وظیفه خاصی دارد. کورتکس مو، لایه میانی و اصلی موست که نقش کلیدی در استحکام، انعطاف‌پذیری و رنگ طبیعی مو دارد. در این مقاله، به زبان ساده بررسی می‌کنیم که کورتکس مو چیست، چه نقشی دارد، چگونه تحت تاثیر مواد شیمیایی و حرارت قرار می‌گیرد و چه روش‌هایی برای مراقبت بهتر از آن وجود دارد.

کورتکس مو چیست؟

در شکل زیر ساختار سه‌لایه‌ای تار مو نشان داده شده است؛ کوتیکول مو (پوسته خارجی)، کورتکس (لایه میانی) و مدولا (هسته داخلی). می‌توان این لایه‌ها را مانند لایه‌های یک تنه درخت یا بخش‌های مختلف یک مداد تصور کرد: کورتکس مانند تنه درخت یا چوب مداد است که استحکام و محتوای اصلی را تامین می‌کند.

• کوتیکول (Cuticle): بیرونی‌ترین لایه مو است که از سلول‌های مرده شبیه فلس روی هم چیده شده تشکیل شده و نقش حفاظتی دارد. کوتیکول مانند سپری عمل کرده و از نفوذ آلودگی و آسیب‌های شیمیایی به داخل مو جلوگیری می‌کند.
• کورتکس (Cortex): لایه میانی و اصلی موست که بیش‌ترین حجم تار مو را تشکیل می‌دهد. کورتکس از رشته‌های پروتئینی (کراتین) و رنگدانه‌های ملانین ساخته شده و تعیین‌کننده‌ استحکام، ضخامت، حالت کشسانی و رنگ طبیعی مو است.
• مدولا (Medulla): داخلی‌ترین لایه‌ی مو محسوب می‌شود که در موهای ضخیم‌تر وجود دارد و همچنین در ضخیم شدن مو نقش دارد. مدولا از سلول‌های نرم و فضای هوایی تشکیل شده و در حالت‌دهی و حجم مو موثر است.

در واقع کورتکس یا قشر مو همان لایه میانی و اصلی تار موست که در زیر کوتیکول قرار دارد و عمدتا از رشته‌های بلند کراتین ساخته شده که مثل سیم‌های محکمی کنار هم قرار گرفته‌اند. ضمن اینکه رنگدانه‌های ملانین در کورتکس تجمع دارند و رنگ طبیعی مو را می‌سازند.

به زبان ساده در پاسخ به این سوال که کورتکس مو چیست می‌توان کورتکس را مانند «مغز» یک مداد یا تنه چوب یک درخت در نظر گرفت: قسمت مرکزی و ضخیم که استحکام و چگالی مو را تعیین می‌کند. به همین دلیل، وقتی از کلمه «کورتکس مو» یاد می‌کنیم، منظورمان عمدتا همین بخش میانی و اصلی موست که بیشترین نقش را در ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی مو دارد.

نقش کورتکس مو

کورتکس مو نقشی اساسی در مقاومت و ظاهر مو دارد. این لایه از کراتین‌هایی تشکیل شده که به وسیله پیوندهای دی‌سولفید (پیوندهای گوگردی) به یکدیگر متصل شده‌اند و ساختار محکمی را ایجاد می‌کنند. پیوندهای دی‌سولفید در کورتکس مانند چسبی عمل می‌کنند که رشته‌های کراتین را به هم نگه می‌دارد و باعث می‌شود موها بتوانند در برابر کشش و فشار بدون شکستن به حالت اولیه خود بازگردند؛ به همین دلیل به کورتکس مو، «قلب» تار مو گفته می‌شود: چون همه ویژگی‌های فیزیکی مثل استحکام، انعطاف‌پذیری و ضخامت تار مو وابسته به سالم بودن این لایه است. همچنین رنگ طبیعی مو به ‌واسطه رنگدانه‌های ملانین موجود در کورتکس شکل می‌گیرد؛ هر چه مقدار ملانین در کورتکس بیشتر باشد، رنگ مو تیره‌تر است.

تاثیر مواد شیمیایی و حرارت بر کورتکس مو

تعدادی از روش‌ها و مواد آرایشی می‌توانند به ساختار کورتکس مو آسیب برسانند. در ادامه مقاله «کورتکس مو چیست» برخی از مهم‌ترین این عوامل و تاثیرشان توضیح داده شده‌اند:

• رنگ مو و دکلره: استفاده از رنگ موی دائمی یا دکلره معمولا شامل مواد شیمیایی قوی مانند آمونیاک و پراکسید هیدروژن است. این مواد کوتیکول مو را باز کرده و وارد کورتکس می‌شوند تا رنگ جدید را جایگزین کنند. در این فرایند، پیوندهای دی‌سولفید در کورتکس شکسته شده و استحکام مو کاهش پیدا می‌کند. استفاده مکرر از این مواد شیمیایی می‌تواند کورتکس را ضعیف کرده و موها را شکننده و خشک کند.
• حرارت بالا: ابزارهای حرارتی مثل سشوار، اتو یا فرکننده دمای بالایی را تولید می‌کنند که می‌تواند کوتیکول را باز کند و به نوبه خود پیوندهای پروتئینی (به‌ویژه دی‌سولفید) کورتکس را بشکند؛ نتیجه این است که موها کم‌توان، وز یا سوخته به نظر می‌رسند. به همین دلیل توصیه می‌شود استفاده از این ابزارها را کاهش داده و از محافظ حرارت مناسب قبل از اعمال حرارت روی مو استفاده کنید.
• کراتینه مو: برخی روش‌های کراتینه کردن (صاف کردن شیمیایی مو) از موادی مانند فرمالدئید استفاده می‌کنند تا پروتئین‌های مو را به هم بچسبانند. فرمالدئید یک ماده شیمیایی سمی است که اگر چه موها را صاف و براق می‌کند، اما می‌تواند ساختار طبیعی مو به‌ ویژه کورتکس را تضعیف کند. بنابراین، استفاده مکرر از این روش بدون مراقبت‌ کافی می‌تواند باعث شکنندگی و آسیب کلی مو شود.

برای محافظت از کورتکس مو در برابر این آسیب‌ها، لازم است مواد شیمیایی و روش‌های فوق را با احتیاط و فاصله زمانی مناسب انجام دهید و پس از آن، از محصولات ترمیم‌کننده و تقویتی استفاده کنید.

همچنین از آنجا که کوتیکول مو لایه محافظ بیرونی تار مو است، نقش مهمی در سلامت و درخشندگی آن هم دارد. این لایه با سلول‌های شفاف و فلس‌مانند پوشیده شده و از ساقه مو در برابر عوامل مخرب محیطی محافظت می‌کند. هرچند کوتیکول مستقیماً بخشی از فولیکول مو نیست، اما کیفیت و سلامت فولیکول مو به‌طور غیرمستقیم بر استحکام و یکنواختی کوتیکول تأثیر می‌گذارد. بنابراین، مراقبت هم‌زمان از کوتیکول و فولیکول مو برای داشتن موی سالم و مقاوم ضروری است.

نکات عملی برای مراقبت از کورتکس مو

برای حفظ سلامت و استحکام کورتکس مو می‌توان نکات زیر را رعایت کرد:

• متعادل نگه داشتن pH مو: تغییرات pH ناشی از رنگ کردن یا دکلره می‌تواند به ساختار کورتکس آسیب بزند. استفاده از شامپوها و نرم‌کننده‌های مخصوص با pH ملایم یا خنثی کمک می‌کند تا pH طبیعی مو به ‌سرعت بازیابی شود و آسیب کمتر شود.
• استفاده از محصولات پروتئینی: ماسک‌ها و نرم‌کننده‌های حاوی پروتئین و آمینواسید به ترمیم پیوندهای کراتین در کورتکس کمک می‌کنند. این محصولات باعث تقویت رشته‌های پروتئینی کورتکس شده و استحکام و انعطاف‌پذیری موها را افزایش می‌دهند.
• اجتناب از مواد شیمیایی قوی: تا حد ممکن از مصرف مکرر رنگ‌های دائم و دکلره خودداری کنید. پس از هر بار رنگ یا دکلره، از محصولات ترمیم‌کننده‌ی ویژه موهای رنگ شده استفاده کنید تا مواد مغذی لازم به ساختار کورتکس برسد.
• محافظت در برابر حرارت: قبل از استفاده از سشوار یا اتوی مو، از اسپری یا سرم محافظ حرارتی مخصوص استفاده کنید. همچنین بهتر است دمای دستگاه‌ها را کمتر انتخاب کرده و در فواصل زمانی مناسب موها را استراحت دهید.
• آب ولرم برای شستشو: هنگام شستن موها از آب خیلی داغ استفاده نکنید. آب گرم ملایم باعث می‌شود کوتیکول کمتر باز شود و رطوبت درون مو حفظ گردد؛ به ‌این‌ترتیب کورتکس نیز کمتر در معرض خشکی و آسیب قرار می‌گیرد. شما می‌توانید این نکته را در روتین مراقبت از مو بعد از حمام خود رعایت کنید.
• مراقبت کلی: شانه‌کردن ملایم موها، استفاده از برس مناسب و کوتاهی منظم نوک مو می‌تواند از کشیدگی اضافی مو و آسیب به ساختار داخلی آن جلوگیری کند. رژیم غذایی سالم و مصرف آب کافی نیز به سلامت کلی موها به ویژه لایه‌های درونی کمک می‌کند.

با رعایت این نکات ساده، می‌توان بخش میانی مو یعنی کورتکس را تقویت و محافظت کرد و در نتیجه موهایی سالم‌تر و زیباتر داشت.

کورتکس؛ قلب هر تار مو!

کورتکس مو، لایه میانی و «قلب» هر تار مو است که استحکام و رنگ آن را تعیین می‌کند. دانستن نقش این لایه و چگونگی محافظت از آن به ما کمک می‌کند موهایی سالم، قوی و با درخشندگی طبیعی داشته باشیم. به طور خلاصه، با مراقبت از کورتکس (به عنوان مثال با استفاده از محصولات متناسب و پرهیز از آسیب‌های شیمیایی و حرارتی) می‌توان از شکنندگی و ضعیف شدن مو جلوگیری و به حفظ زیبایی موها کمک کرد.

منبع: laifentech