آیا تا به حال احساس کردهاید که پوستتان در آتش میسوزد و خارش بیامان آن، آرامش خواب شبانه یا تمرکز روزانه را از شما گرفته است؟ اگزما تنها یک خشکی ساده پوست نیست؛ بلکه نبردی فرساینده با التهاب، قرمزی و حساسیت است که میتواند کیفیت زندگی هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. . اما نگران نباشید، چرا که درمان خانگی اگزما با تکیه بر قدرت طبیعت و یافتههای علمی، راهکارهای قدرتمندی را برای مدیریت این شرایط پیش روی شما میگذارد تا بتوانید با کمترین هزینه و بیشترین ایمنی، آرامش را به پوست خود و عزیزانتان بازگردانید.
درمان خانگی اگزما دست با جو دوسر کلوئیدی
دستها بیشتر از هر عضو دیگری در معرض مواد شوینده، آلرژنها و خشکی قرار دارند. برای درمان خانگی اگزما دست، یکی از قدیمیترین و در عین حال علمیترین روشها، استفاده از “جو دوسر کلوئیدی” (Colloidal Oatmeal) است. جو دوسر خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی قوی دارد که میتواند pH پوست را تنظیم کرده و سد دفاعی آن را ترمیم کند و به درمان این حساسیت پوستی کمک کند.
برای استفاده از این روش، کافی است مقداری جو دوسر را پودر کرده و با آب ولرم مخلوط کنید تا خمیری نرم به دست آید. دستان خود را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در این مخلوط یا در وانی حاوی آن قرار دهید. این کار باعث نرم شدن پلاکهای خشک و کاهش شدت خارش میشود. نکته مهم این است که آب نباید داغ باشد، زیرا آب داغ چربیهای طبیعی پوست را از بین برده و وضعیت درمان خانگی اگزما را دشوارتر میکند.
«جو دوسر کلوئیدی میتواند با تقویت سد دفاعی پوست، مزایای بالینی موثری برای پوستهای خشک و آسیبدیده فراهم کند.»
“Colloidal oatmeal can provide clinically effective benefits for dry and compromised skin by strengthening skin barrier.”
به نقل از Journal of Drugs in Dermatology
درمان خانگی اگزمای دست با روغن نارگیل
علاوه بر جو دوسر و کمپرس مرطوب، روغن نارگیل نیز یک متحد قدرتمند برای درمان خانگی اگزمای دست است. روغن نارگیل بکر حاوی اسید لوریک است که خاصیت ضدباکتریایی دارد. از آنجا که پوست دستهای مبتلا به اگزما اغلب ترک میخورد، خطر عفونت بالاست و روغن نارگیل میتواند این خطر را کاهش دهد.
همیشه یک ظرف کوچک روغن نارگیل همراه داشته باشید و پس از هر بار شستشوی دست، مقدار کمی از آن را به دستها بمالید. این کار از خشک شدن پوست جلوگیری کرده و به مرور زمان نرمی و لطافت را به دستان شما بازمیگرداند. استفاده مداوم از روغن نارگیل یکی از محبوبترین روشهای درمان خانگی اگزما در سراسر جهان است.
استفاده از کمپرس مرطوب برای اگزمای دست
زمانی که اگزما شعلهور میشود و خارش غیرقابل تحمل میگردد، روش “کمپرس مرطوب” میتواند مانند آبی بر آتش باشد. این تکنیک به ویژه برای درمان خانگی اگزمای دست که پوست ضخیم و مقاوم شده است، بسیار کارآمد است.
مراحل انجام این درمان خانگی اگزما به این صورت است: ابتدا دستها را بشویید و لایهای ضخیم از مرطوبکننده یا داروی تجویز شده را بمالید. سپس یک باند نخی یا دستکش نخی را با آب گرم خیس کرده و آب اضافه آن را بگیرید تا فقط مرطوب باشد. این لایه مرطوب را روی دست بپوشید. در نهایت، یک دستکش خشک یا باند خشک را روی لایه مرطوب قرار دهید. این پانسمان را برای چند ساعت یا در طول شب نگه دارید. رطوبت حبس شده باعث نفوذ عمیقتر دارو و نرمکننده به پوست میشود و خارش را به طرز چشمگیری کاهش میدهد.
درمان خانگی اگزما صورت با عسل مانوکا
پوست صورت به دلیل نازکی و حساسیت بالا، نیازمند مراقبتی ویژه است و نمیتوان هر مادهای را روی آن امتحان کرد. در میان روشهای درمان خانگی اگزما صورت، عسل مانوکا جایگاه ویژهای دارد. این عسل که از گلهای بوته مانوکا در نیوزلند به دست میآید، دارای خواص ضدباکتریایی بسیار قدرتمندی است که آن را از سایر عسلها متمایز میکند. عسل مانوکا میتواند به طور موثری با باکتری استافیلوکوک اورئوس که روی پوست بسیاری از مبتلایان به اگزما وجود دارد، مبارزه کند.
برای بهرهگیری از این روش در درمان خانگی اگزما، لایهای نازک از عسل مانوکا را شبها روی لکههای قرمز صورت بمالید. اگر نگران چسبندگی آن هستید، میتوانید بعد از ۲۰ دقیقه آن را با آب ولرم بشویید، اما ماندن آن روی پوست اثرگذاری بیشتری دارد.
درمان اگزما پوستی صورت با روغن آفتابگردان
اگر به دنبال یک مرطوبکننده سبک و ترمیمکننده برای درمان خانگی اگزما پوستی در ناحیه صورت هستید، روغن دانه آفتابگردان گزینهای ایدهآل است. برخلاف تصور عموم که روغنهای سنگین را ترجیح میدهند، روغن آفتابگردان حاوی مقادیر بالایی اسید لینولئیک است. این اسید چرب ضروری، توانایی پوست را برای حفظ رطوبت افزایش میدهد و به بازسازی سد دفاعی آسیبدیده کمک میکند.
برای انجام این درمان خانگی اگزما، حتماً از روغن آفتابگردان ارگانیک و پرس سرد استفاده کنید. مقدار کمی از روغن را کف دست گرم کنید و با حرکات ملایم روی صورت ماساژ دهید. این کار نه تنها خشکی را برطرف میکند، بلکه التهاب و قرمزی ناشی از اگزما را نیز تسکین میدهد. دقت کنید که از روغنهای خوراکی پختوپز که فرآوری شدهاند استفاده نکنید، زیرا ممکن است حاوی افزودنیهایی باشند که پوست را تحریک کنند.
درمان خانگی اگزما در نوزادان با تکنیک خیساندن و پوشاندن
پوست نوزادان بسیار لطیف و نفوذپذیر است و دیدن بیقراری آنها به دلیل خارش اگزما برای والدین دردناک است. یکی از اصول طلایی درمان خانگی اگزما در نوزادان، تکنیک “خیساندن و پوشاندن” است. این روش توسط متخصصان پوست به عنوان یکی از موثرترین راهها برای آبرسانی عمقی پوست توصیه میشود.
روش کار به این صورت است: ابتدا نوزاد را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در وانی با آب ولرم (بدون صابون یا با شوینده غیرصابونی بسیار ملایم) قرار دهید تا پوست آب را جذب کند. سپس بلافاصله پس از بیرون آوردن نوزاد، پوست او را به آرامی با حوله نرم “پت” کنید (نمالید) تا کمی نمدار بماند. در همین حالت نیمهمرطوب، ظرف سه دقیقه یک لایه ضخیم از مرطوبکننده یا پماد مناسب را روی تمام بدن بمالید. این کار باعث میشود رطوبت در لایههای زیرین پوست حبس شود و درمان خانگی اگزما با اثربخشی بالایی انجام شود. برای این کار آشنایی با بهترین پماد برای حساسیت پوستی ضروری به نظر میرسد.
درمان خانگی اگزما نوزاد با انتخاب صحیح روغن
در فرهنگ بسیاری از خانوادهها، استفاده از روغن زیتون برای ماساژ نوزاد رایج است، اما این کار برای درمان خانگی اگزما میتواند مضر باشد. روغن زیتون حاوی اسید اولئیک است که میتواند به ساختار چربیهای طبیعی پوست نوزاد آسیب برساند و سد دفاعی آن را تضعیف کند، که این امر منجر به خشکی بیشتر میشود.
«استفاده از روغن زیتون روی پوست نوزادان، به سد دفاعی پوست که جلوی از دست رفتن رطوبت را میگیرد و راه ورود آلرژنها و عفونتها را مسدود میکند، آسیب میرساند… برخلاف روغن دانه آفتابگردان، استفاده موضعی از روغن زیتون به طور قابلتوجهی به سد دفاعی پوست صدمه میزند.»
“Using olive oil on new born babies’ skin damages the barrier which prevents water loss and blocks allergens and infections… In contrast to sunflower seed oil, topical treatment with olive oil significantly damages the skin barrier.”
به نقل از Pediatric dermatology و Medical news today
بنابراین، برای درمان خانگی اگزما در نوزادان، جایگزین کردن روغن زیتون با روغنهای امنتر مانند روغن آفتابگردان یا محصولات تخصصی کودک، انتخابی هوشمندانهتر و علمیتر است.
| ویژگی | روغن آفتابگردان | روغن زیتون | روغن نارگیل |
| ترکیب غالب | اسید لینولئیک | اسید اولئیک | اسید لوریک |
| اثر بر سد دفاعی | تقویتکننده سد دفاعی و تولید سرامید | تخریبکننده اتصالات بین سلولی | خنثی و محافظتکننده |
| توصیه علمی | بسیار مناسب برای نوزادان | نامناسب برای اگزما | مناسب و ضدمیکروبی |
درمان خانگی اگزما پوست سر با سرکه سیب
شوره سر شدید، خارش و پوستهریزی از علائم رایج اگزمای پوست سر یا درماتیت سبوره هستند. درمان خانگی اگزما پوست سر اغلب با هدف تنظیم اسیدیته (pH) پوست و کنترل قارچهای مخمری انجام میشود. سرکه سیب با خاصیت اسیدی خود میتواند تعادل pH پوست سر را بازگرداند و محیط را برای رشد باکتریها و قارچها نامناسب کند.
برای استفاده ایمن از این روش در درمان خانگی اگزما، هرگز سرکه را خالص استفاده نکنید. مخلوطی از یک قسمت سرکه سیب و یک تا سه قسمت آب تهیه کنید. پس از شستشوی سر با شامپو، این محلول را روی پوست سر بریزید و چند دقیقه صبر کنید، سپس آبکشی نمایید. این کار به کاهش خارش و جدا شدن پوستههای مرده کمک میکند.
درمان خانگی اگزما سر با روغن درخت چای
روغن درخت چای به دلیل خواص ضدعفونیکننده، ضدقارچ و ضدالتهابی خود شهرت دارد و میتواند گزینهای عالی برای درمان خانگی اگزما در ناحیه سر باشد. این روغن میتواند به کنترل رشد مخمر مالاسزیا که اغلب در اگزمای پوست سر نقش دارد، کمک کند.
برای درمان خانگی اگزما پوست سر با این روغن، باید احتیاط کنید زیرا روغن درخت چای خالص بسیار قوی است و میتواند باعث تحریک شود. بهترین روش این است که چند قطره از آن را به شامپوی روزانه خود اضافه کنید یا آن را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل مخلوط کرده و به آرامی روی پوست سر ماساژ دهید. بگذارید این ترکیب شب تا صبح روی سر بماند و صبح آن را بشویید تا تاثیر عمیقتری داشته باشد.
درمان خانگی اگزما دور چشم با کمپرس سرد
پوست دور چشم نازکترین و حساسترین پوست در تمام بدن است و اگزما در این ناحیه میتواند باعث تورم و قرمزی شدید شود. مالیدن چشمها وضعیت را بدتر میکند و خطر عفونت را افزایش میدهد. ایمنترین درمان خانگی اگزما دور چشم، استفاده از کمپرس سرد است. سرما باعث انقباض عروق خونی، کاهش تورم و بیحس شدن اعصاب خارش میشود.
یک پارچه نخی تمیز را در آب خنک خیس کنید و آب اضافه آن را بگیرید. چشمان خود را ببندید و پارچه را به آرامی روی پلکها قرار دهید. این کار را چندین بار در روز به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید. این روش ساده، بدون هیچ عارضهای، سوزش و التهاب ناشی از درمان خانگی اگزما در ناحیه چشم را تسکین میدهد.
درمان خانگی اگزمای دور چشم با محافظتکنندههای ملایم
پس از تسکین التهاب با کمپرس سرد، پوست دور چشم نیاز به یک محافظ دارد تا رطوبت خود را از دست ندهد. برای درمان خانگی اگزمای دور چشم، باید از محصولاتی استفاده کنید که حاوی عطر، الکل یا مواد نگهدارنده نباشند، زیرا این مواد باعث سوزش چشم میشوند و به تشدید علائم انواع بیماریهای پوستی میانجامند.
وازلین یا پمادهای چشمی ساده، گزینههایی عالی و بیخطر هستند. مقدار بسیار کمی از وازلین را با انگشت تمیز روی پلکها بمالید. این لایه چرب مانند یک سپر عمل کرده و از پوست نازک پلک در برابر محرکهای محیطی محافظت میکند. استفاده مداوم از این روش در برنامه درمان خانگی اگزما میتواند از خشکی و ترک خوردن پلکها جلوگیری کند.
درمان خانگی اگزما زیر بغل با سرکه سیب و تغییر لباس
ناحیه زیر بغل به دلیل گرما، رطوبت و اصطکاک مداوم، یکی از مکانهای مستعد برای عود اگزما است. درمان خانگی اگزما زیر بغل چالشبرانگیز است زیرا تعریق میتواند اگزما را تحریک کند و استفاده از دئودورانتهای عطری نیز وضعیت را وخیمتر میکند.
استفاده از محلول رقیقشده سرکه سیب (با همان نسبت ۱ به ۱ با آب) میتواند باکتریهای مولد بو و عفونت را در این ناحیه کنترل کند و pH پوست را متعادل سازد. علاوه بر این، پوشیدن لباسهای گشاد و نخی که اجازه گردش هوا را میدهند، بخشی حیاتی از درمان خانگی اگزما در زیر بغل است. از لباسهای پلاستیکی و تنگ که باعث عرقسوز شدن میشوند، به شدت پرهیز کنید.
درمان خانگی اگزما لب با عسل و موم
اگزمای لب یا “کیلیت” با خشکی، ترک و پوستهریزی لبها مشخص میشود. بسیاری از افراد برای تسکین موقت، لبهای خود را با زبان خیس میکنند، اما این کار به دلیل تبخیر بزاق، لبها را خشکتر میکند. برای درمان خانگی اگزما لب، باید از مرطوبکنندههایی استفاده کنید که خاصیت پوشانندگی داشته باشند.
ترکیب عسل طبیعی و روغن نارگیل یا استفاده از بالمهای لب حاوی موم زنبور عسل میتواند بسیار کمککننده باشد. عسل رطوبت را جذب میکند و موم یا وازلین آن را روی لب حبس میکند. شبها قبل از خواب لایهای ضخیم از این ترکیب را روی لبها بمالید تا در طول شب ترمیم شوند. این یک روش ساده اما موثر در درمان خانگی اگزما لب محسوب میشود.
درمان خانگی اگزما کشاله ران با حمام جو دوسر
اگزما در ناحیه کشاله ران میتواند بسیار آزاردهنده باشد و راهرفتن را دشوار کند. این ناحیه نیز مانند زیر بغل در معرض اصطکاک است. درمان خانگی اگزما کشاله ران با هدف کاهش التهاب و جلوگیری از عرقسوز شدن انجام میشود.
حمام جو دوسر (که در بخش دستها توضیح داده شد) برای این ناحیه نیز معجزه میکند. نشستن در وانی که حاوی پودر نرم جو دوسر است، التهاب را در نواحی چیندار بدن کاهش میدهد و خارش را آرام میکند. پس از حمام، ناحیه را به آرامی خشک کنید و از پوشیدن لباس زیر تنگ و پلاستیکی خودداری کنید. این اقدامات ساده، پایههای اصلی درمان خانگی اگزما در نواحی حساس بدن هستند.
حمام وایتکس برای کنترل عفونت
شاید شنیدن نام وایتکس برای مراقبت از پوست ترسناک به نظر برسد، اما حمام وایتکس رقیقشده یکی از روشهای علمی و توصیه شده توسط متخصصان برای درمان خانگی اگزما های متوسط تا شدید است. این روش با کاهش باکتریهای روی پوست (به خصوص استافیلوکوک اورئوس)، خطر عفونت را کم میکند و التهاب را بهبود میبخشد.
برای تهیه این حمام، نصف فنجان (حدود ۱۱۸ میلیلیتر) وایتکس خانگی استاندارد (با غلظت ۶ درصد) را در یک وان کامل آب ولرم (حدود ۱۵۰ لیتر) حل کنید. غلظت نهایی باید شبیه آب استخر باشد. به مدت ۱۰ دقیقه (نه بیشتر) در وان بمانید و سر خود را زیر آب نبرید. سپس با آب معمولی دوش بگیرید و بلافاصله مرطوبکننده بزنید. این کار را با مشورت پزشک، هفتهای ۲ تا ۳ بار انجام دهید.
اصلاح رژیم غذایی برای کاهش التهاب
اگرچه رژیم غذایی خاصی به تنهایی درمان خانگی اگزما محسوب نمیشود، اما مصرف غذاهای ضدالتهابی میتواند به بدن در مبارزه با التهاب کمک کند. ماهیهای چرب (مانند سالمون) که سرشار از امگا-۳ هستند، سبزیجات رنگارنگ و میوهها میتوانند سیستم ایمنی را تقویت کنند. برخی افراد با حذف گلوتن یا لبنیات، بهبود علائم را تجربه میکنند، اما این موضوع برای همه صدق نمیکند و باید با دقت بررسی شود.
استفاده از آلوئهورا با احتیاط
آلوئهورا به دلیل خاصیت خنککنندگی و ترمیمکنندگی، شهرت زیادی در درمان خانگی اگزما دارد. ژل آلوئهورا میتواند خارش را سریعاً کاهش دهد و به ترمیم زخمهای ناشی از خاراندن کمک کند. با این حال، برخی افراد ممکن است به خود آلوئهورا حساسیت داشته باشند. بنابراین، همیشه قبل از استفاده گسترده، مقدار کمی از آن را روی مچ دست تست کنید. اگر واکنشی ندیدید، میتوانید از آن برای تسکین پوست استفاده کنید.
جدول مقایسه روشهای درمان
| روش درمان | ناحیه هدف اصلی | مکانیسم اثر | نکته ایمنی مهم |
| روغن نارگیل | دست، بدن، صورت | ضدباکتری، مرطوبکننده | استفاده از روغن بکر و خالص |
| جو دوسر کلوئیدی | کل بدن، کشاله ران | تنظیم pH، ضدخارش | استفاده از آب ولرم (نه داغ) |
| عسل مانوکا | صورت، لب، لکهها | آنتیباکتریال، ترمیم زخم | تست حساسیت قبل از استفاده |
| روغن آفتابگردان | نوزادان، صورت | تقویت سد دفاعی پوست | جایگزین امن روغن زیتون |
| سرکه سیب | پوست سر، زیر بغل | تنظیم اسیدیته، ضدقارچ | حتماً رقیق شود (خطر سوختگی) |
| کمپرس سرد | دور چشم، صورت | کاهش تورم و التهاب | عدم تماس مستقیم یخ با پوست |
| حمام وایتکس | بدن (موارد عفونی) | کاهش باکتری استاف | فقط با دستورالعمل دقیق رقت |
منابع: Medical News Today – Healthline – Medical News Today – PubMed – Nationaleczema – Health Cleveland Clinic
