بوی بد دهان یا همان هالیتوز یکی از مشکلات رایج در میان افراد است که نه تنها بر روابط اجتماعی تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه میتواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر در بدن باشد. بسیاری از مردم وقتی متوجه میشوند دهانشان بوی نامطبوعی دارد، به سرعت به سراغ آدامس یا دهانشویههای شیمیایی می‌روند، اما این‌ها معمولاً راه‌حل‌های موقتی هستند. اگر کسی واقعاً بخواهد رفع بوی بد دهان برای همیشه را تجربه کند، باید هم به ریشه مشکل توجه کند و هم از روشهای مؤثر و پایدار برای درمان استفاده نماید. خوشبختانه راه‌های زیادی برای درمان خانگی بوی بد دهان وجود دارد که بدون نیاز به دارو یا هزینه‌های سنگین، قابل اجرا هستند.
علت بوی بد دهان چیست؟
شناخت علت بوی بد دهان اولین قدم برای درمان است. خیلی وقت‌ها افراد تصور می‌کنند این مشکل تنها به مسواک نزدن مربوط است، در حالی که عوامل مختلفی می‌توانند باعث شوند دهان بوی نامطبوعی پیدا کند. یکی از مهم‌ترین دلایل، تجمع باکتری‌ها در دهان است. وقتی ذرات غذا میان دندان‌ها یا روی سطح زبان باقی می‌مانند، باکتری‌ها آن‌ها را تجزیه می‌کنند و ترکیبات بدبو آزاد می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود حتی بعد از مسواک زدن سریع، همچنان دهان بوی بد بدهد.
خشکی دهان هم از دیگر عوامل مهم است. بزاق مانند یک شوینده طبیعی عمل می‌کند و ذرات غذا و میکروب‌ها را از بین می‌برد. وقتی ترشح بزاق کم شود، دهان خشک شده و باکتری‌ها فرصت بیشتری برای رشد پیدا می‌کنند. مصرف برخی غذاها مانند پیاز و سیر، سیگار کشیدن، نوشیدن زیاد قهوه یا الکل و همچنین بیماریهای لثه و معده هم می‌توانند علت بوی بد دهان باشند. به همین دلیل است که گاهی لازم می‌شود به سراغ درمان خانگی بوی بد دهان ناشی از معده برویم، زیرا منشأ مشکل در سیستم گوارشی قرار دارد.
۱۰ روش برای رفع بوی بد دهان
برای اینکه بتوانیم برای همیشه بوی بد دهان را رفع کنیم، تنها یک راهکار یا تغییر کوچک کافی نیست؛ بلکه باید مجموعه‌ای از روش‌ها را در کنار هم به کار بگیریم. برخی از این روش‌ها بسیار ساده و در دسترس هستند و می‌توانند به عنوان درمان خانگی بوی بد دهان مورد استفاده قرار گیرند، مثل نوشیدن آب کافی یا مصرف میوه‌های تازه. برخی دیگر نیازمند توجه بیشتر به سبک زندگی و عادات غذایی‌اند، مثل ترک سیگار یا اصلاح رژیم غذایی. در ادامه به ۱۰ روش کاربردی و مؤثر اشاره می‌کنیم که اگر آن‌ها را به طور مداوم در برنامه روزانه خود قرار دهید، می‌توانید بدون نگرانی از بوی نامطبوع دهان، در جمع‌های اجتماعی و کاری با اعتماد به نفس بیشتری حضور پیدا کنید.
۱. استفاده از مسواک و نخ دندان به طور منظم
مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین روش برای جلوگیری از بوی بد دهان، مسواک زدن منظم است. وقتی شما دو بار در روز دندان‌ها را مسواک بزنید، مقدار زیادی از باکتری‌ها و ذرات غذایی که باعث بوی نامطبوع میشوند از بین می‌روند. البته نباید تنها به مسواک زدن دندان‌ها اکتفا کرد. زبان هم محل تجمع زیادی از باکتری‌هاست و باید حتماً تمیز شود. بسیاری از افراد با تمیز کردن سطح زبان متوجه کاهش چشمگیر بوی بد دهان خود میشوند.
از سوی دیگر، نخ دندان اهمیت ویژه‌ای دارد. حتی بهترین مسواک‌ها هم نمی‌توانند به همه فواصل بین دندان‌ها دسترسی داشته باشند. استفاده روزانه از نخ دندان کمک می‌کند که ذرات غذایی کوچک باقی‌مانده از بین بروند و جلوی تشکیل پلاک‌های میکروبی گرفته شود. اگر کسی بخواهد به طور جدی به این سؤال پاسخ دهد که برای بوی بد دهان چه کنیم، اولین توصیه همیشه همین رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان خواهد بود.
۲. استفاده از دهانشویههای طبیعی
دهان‌شویه‌ها راهکار خوبی برای خوشبو کردن سریع دهان هستند، اما بسیاری از محصولات شیمیایی موجود در بازار در درازمدت می‌توانند تعادل باکتری‌های مفید دهان را بر هم بزنند. به همین دلیل دهانشویههای طبیعی گزینه‌های بهتری محسوب میشوند. یکی از ساده‌ترین آن‌ها محلول آب و نمک است که خاصیت ضد باکتریایی دارد و به کاهش التهاب لثه‌ها هم کمک می‌کند. کافی است روزی یک یا دو بار دهان خود را با آب ولرم و نمک شست و شو دهید.
از طرف دیگر، گیاهانی مانند نعناع و میخک هم خواص ضدبو دارند. دم‌کرده نعناع میتواند یک دهان‌شویه طبیعی برای رفع مشکل بوی بد دهان باشد. جوشانده میخک هم خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد و میتواند بوی بد دهان را به شکل چشمگیری کاهش دهد. این روش‌ها علاوه بر اینکه یک درمان خانگی بوی بد دهان هستند، عوارض جانبی هم ندارند و به سلامت کلی دهان کمک می‌کنند.
۳. نوشیدن آب کافی برای درمان خانگی بوی بد دهان
خشکی دهان یکی از اصلی‌ترین دلایل بوی بد است. وقتی بزاق کافی وجود نداشته باشد، دهان محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها می‌شود. بنابراین نوشیدن آب در طول روز نقش مهمی در کاهش این مشکل دارد. بسیاری از افراد به ویژه کسانی که عادت به نوشیدن زیاد قهوه یا چای دارند، دچار کم‌آبی بدن میشوند و همین مسئله باعث ماندگاری بوی بد دهانشان خواهد شد.
علاوه بر نوشیدن آب، جویدن آدامس بدون قند هم میتواند مفید باشد. این کار باعث تحریک غدد بزاقی می‌شود و ترشح بزاق را افزایش می‌دهد. بزاق نه تنها دهان را مرطوب نگه می‌دارد، بلکه ذرات غذا و باکتری‌ها را هم شسته و از بین می‌برد. پس اگر به دنبال رفع بوی بد دهان برای همیشه هستید، همیشه یک بطری آب همراه داشته باشید و سعی کنید دهانتان را خشک نگه ندارید.
۴. پرهیز از مصرف بیش از حد سیر و پیاز
سیر و پیاز از سالم‌ترین مواد غذایی هستند و خواص دارویی بی‌شماری دارند، اما بوی آن‌ها بسیار ماندگار است. ترکیبات گوگردی موجود در این سبزیجات حتی بعد از هضم هم در خون باقی می‌مانند و از طریق ریه‌ها در بازدم خارج میشوند. به همین دلیل شستن دهان یا مسواک زدن همواره نمی‌تواند به طور کامل این بو را از بین ببرد.
اگرچه نمی‌توان مصرف این مواد غذایی مفید را کاملاً کنار گذاشت، اما میتوان مصرف آن‌ها را مدیریت کرد. مثلاً بهتر است قبل از یک قرار کاری یا اجتماعی مهم، از خوردن غذاهایی که حاوی مقدار زیادی سیر و پیاز هستند پرهیز کنید. همچنین مصرف همزمان جعفری یا سیب میتواند تا حدودی بوی آن‌ها را خنثی کند. پس اگر می‌پرسید برای بوی بد دهان چه کنیم، یکی از ساده‌ترین راهکارها همین مدیریت مصرف غذاهای بودار است.
۵. مصرف میوه‌ها و سبزیجات برای درمان خانگی بوی بد دهان
میوه‌ها و سبزیجات تازه علاوه بر اینکه برای سلامت عمومی بدن ضروری هستند، به پاکسازی طبیعی دهان هم کمک می‌کنند. مثلاً سیب با بافت فیبری خود ذرات غذا را از روی دندان‌ها پاک می‌کند. هویج و کرفس هم با تحریک بزاق و خاصیت سایندگی ملایم خود باعث کاهش بوی بد دهان میشوند.
جعفری به دلیل داشتن کلروفیل یکی از بهترین سبزیجات برای خوشبو کردن دهان است. جویدن چند برگ جعفری بعد از غذا میتواند بوی بد را به طور قابل توجهی کاهش دهد. این مواد غذایی نه تنها یک درمان خانگی بوی بد دهان محسوب میشوند، بلکه سرشار از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که سلامت بدن را تقویت می‌کنند.
۶. درمان خانگی بوی بد دهان ناشی از معده
گاهی اوقات ریشه بوی بد دهان در دهان و دندان‌ها نیست، بلکه در معده و دستگاه گوارش قرار دارد. رفلاکس معده، سوءهاضمه یا مشکلات گوارشی می‌توانند باعث شوند گازها و بوی نامطبوع از معده به دهان برسند. در چنین شرایطی مسواک زدن یا دهان‌شویه‌ها تاثیر چندانی ندارند. آنچه نیاز دارید، درمان خانگی بوی بد دهان ناشی از معده است.
برای این منظور، تغییر در رژیم غذایی بسیار مهم است. پرهیز از پرخوری، کاهش مصرف غذاهای چرب و تند و نوشیدن دمنوش‌هایی مانند نعناع، زنجبیل و بابونه میتواند به بهبود عملکرد معده کمک کند. این گیاهان علاوه بر اینکه هضم را راحت‌تر می‌کنند، خاصیت ضدنفخ هم دارند و به کاهش بوی نامطبوع ناشی از معده کمک می‌کنند.
۷. ترک سیگار و دخانیات
سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل بوی بد دهان است. دود سیگار نه تنها خود بوی نامطبوعی دارد، بلکه باعث خشک شدن دهان و آسیب به لثه‌ها هم می‌شود. افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر از دیگران در معرض بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان قرار دارند و همین مشکلات بوی بد دهان را تشدید می‌کند.
ترک سیگار شاید کار آسانی نباشد، اما یکی از بهترین راهکارها برای رفع بوی بد دهان برای همیشه محسوب می‌شود. بسیاری از افرادی که پس از سال‌ها سیگار را ترک کرده‌اند، تنها بعد از چند هفته متوجه تغییر قابل توجهی در بوی دهان خود شده‌اند. علاوه بر این، ترک دخانیات فواید فراوان دیگری هم برای سلامت ریه، قلب و پوست دارد.
۸. استفاده از روغن‌های گیاهی برای شستشوی دهان
یکی از روشهای قدیمی و سنتی در طب آیورودا، شستشوی دهان با روغن یا همان «Oil Pulling» است. در این روش، معمولاً از روغن نارگیل یا کنجد استفاده می‌شود. فرد باید یک قاشق روغن را حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دهان بچرخاند و سپس آن را بیرون بریزد. این کار باعث کاهش باکتری‌ها و سموم دهان شده و دهانی تازه و بدون بو به شما می‌دهد. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این روش میتواند در کاهش پلاک‌های میکروبی و بهبود سلامت لثه‌ها هم مؤثر باشد. بنابراین اگر به دنبال یک درمان خانگی بوی بد دهان هستید که علاوه بر خوشبو کردن دهان، به بهداشت کلی آن هم کمک کند، حتماً روش شستشو با روغن را امتحان کنید.
۹. بهبود رژیم غذایی و کاهش قند
قند و شیرینی‌ها محیطی عالی برای رشد باکتری‌ها در دهان ایجاد می‌کنند. وقتی فرد بیش از حد شیرینی مصرف کند، احتمال پوسیدگی دندان و بوی بد دهان افزایش می‌یابد. بنابراین کاهش مصرف قند و جایگزینی آن با غذاهای سالم‌تر میتواند به طور مستقیم روی بوی دهان تاثیر بگذارد.
علاوه بر این، مصرف غذاهای حاوی فیبر و پروتئین‌های سالم به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند و از بوی بد ناشی از معده جلوگیری می‌کند. در واقع رژیم غذایی سالم، نه تنها یک روش برای درمان خانگی بوی بد دهان است، بلکه به سلامت عمومی بدن هم کمک زیادی می‌کند.
۱۰. معاینات منظم دندانپزشکی
در نهایت، هرچقدر هم که روشهای خانگی را امتحان کنید، نباید از اهمیت مراجعه منظم به دندانپزشک غافل شوید. بسیاری از اوقات بوی بد دهان ناشی از پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا جرم‌های انباشته‌شده روی دندان‌هاست. تنها دندانپزشک میتواند این مشکلات را شناسایی و درمان کند. مراجعه سالیانه برای چکاپ و جرم‌گیری میتواند جلوی بسیاری از مشکلات دهان و دندان را بگیرد. این کار نه تنها به سلامت دهان شما کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود روشهای خانگی که به کار می‌برید تأثیر بیشتری داشته باشند.
- طبیعی بودن و نداشتن عوارض شیمیایی
- هزینه کم و در دسترس بودن مواد مورد نیاز
- امکان استفاده روزانه بدون محدودیت خاص
- بهبود همزمان سلامت کلی بدن مثلاً با مصرف میوه‌ها یا دمنوش‌ها
- ایجاد عادت‌های سالم و پایدار برای بهداشت دهان
- اثرگذاری آهسته‌تر نسبت به داروها یا درمانهای تخصصی
- وابسته بودن نتیجه به سبک زندگی فرد
- محدودیت در درمان مشکلات جدی مثل بیماری لثه یا پوسیدگی دندان
- نیاز به تداوم و نظم برای مشاهده نتیجه
- امکان بی‌اثر بودن در صورت وجود علت‌های پزشکی یا گوارشی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با وجود رعایت تمام این روش‌ها، همچنان بوی بد دهان باقی بماند، لازم است به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. گاهی مشکل میتواند نشانه‌ای از بیماریهای لثه، عفونت‌های دهانی یا حتی بیماریهای گوارشی جدی‌تر باشد. اگر بوی دهان با علائمی مانند سوزش معده، درد شکمی، خونریزی لثه یا خشکی شدید دهان همراه است، بهتر است هرچه زودتر پیگیری شود.
جمع‌بندی
بوی بد دهان مشکلی است که بسیاری از افراد تجربه می‌کنند، اما با رعایت نکاتی ساده و استفاده از روشهای طبیعی میتوان آن را کنترل و حتی برای همیشه از بین برد. از مسواک زدن و نخ دندان گرفته تا استفاده از دهانشویههای گیاهی، نوشیدن آب کافی، اصلاح رژیم غذایی و توجه به سلامت معده، همگی در درمان خانگی بوی بد دهان نقش دارند. اگر این عادت‌ها را به طور مداوم در زندگی روزمره خود اجرا کنید، به تدریج متوجه می‌شوید که دهانتان همیشه تازه و خوشبو خواهد بود. اما اگر هیچ کدام از این روش‌ها مؤثر نبود، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی مشخص شود.
منبع:TCL Dental Center
