باز کردن در یخچال و روبرو شدن با یک منظره‌ی زمستانی غیرمنتظره، تجربه‌ای است که بسیاری از ما داشته‌ایم. برفکزدن یخچال بیش از آنکه یک دردسر کوچک باشد، زنگ خطری است که به ما می‌گوید عاملی، تعادل اکوسیستم داخلی این دستگاه حیاتی را بر هم زده است. این لایهی یخی ناخوانده، نه تنها فضای ارزشمند نگهداری مواد غذایی را اشغال میکند، بلکه مانند یک عایق ناخواسته عمل کرده و با مجبور کردن کمپرسور به کار بیشتر، مصرف انرژی و هزینه‌های شما را افزایش میدهد.
علت برفکزدن یخچال چیست؟
برای حل یک معما، ابتدا باید سرنخ‌ها را بشناسیم. برفکزدن یخچال فریزر مجموعه‌ای از دلایل مختلف دارد که از عادات روزمره‌ی ما تا مشکلات فنی پنهان را در بر می‌گیرد.
در قلب این پدیده، یک قانون فیزیکی ساده نهفته است: هوای گرم و مرطوب با یک سطح سرد برخورد میکند. درست مانند بخاری که در یک روز سرد زمستانی روی شیشه پنجره می‌نشیند، هر بار که در یخچال را باز می‌کنید، هوای گرم و مرطوب آشپزخانه به داخل هجوم می‌آورد. این رطوبت به سرعت روی سردترین سطوح داخلی، یعنی دیواره‌ها و کویل‌های اواپراتور، متراکم شده و به کریستالهای یخ یا همان برفک تبدیل میشود. بنابراین، مقصر اصلی همیشه رطوبت است؛ حالا باید ببینیم این رطوبت از چه راه‌هایی وارد قلعه‌ی یخی شما میشود.
مقصران اصلی برفکزدن یخچال و فریزر
دلایل برفکزدن یخچال به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: «تهاجم عوامل خارجی» که بیشتر به عادات ما مربوط میشود و «نقص در سیستم داخلی» که نشان‌دهنده‌ی یک مشکل فنی در دستگاه است.
باز و بسته شدن مداوم یخچال
این مورد، شایع‌ترین و ساده‌ترین علت است. هر بار باز شدن در، به معنای تبادل هوای سرد و خشک داخل با هوای گرم و مرطوب بیرون است. وقتی برای مدت طولانی مقابل یخچال باز می‌ایستید تا فکر کنید چه چیزی بردارید، یا وقتی فرزندان کوچکتان مدام به داخل آن سرک می‌کشند، در واقع خودتان به طور مداوم به سیستم رطوبت تزریق می‌کنید. سازماندهی بهتر مواد غذایی به طوری که بتوانید سریعاً آنچه را که نیاز دارید پیدا کنید، زمان باز ماندن در را به شکل چشمگیری کاهش میدهد.
درزگیرهای فرسوده، دروازه‌ای برای هوای گرم
نوار لاستیکی دور در یخچال (که به آن گسکت یا درزگیر می‌گویند) نگهبان اصلی مرز بین دنیای سرد داخل و دنیای گرم بیرون است. با گذشت زمان، این درزگیرها ممکن است خشک، ترک‌خورده، پاره یا کثیف شوند و دیگر نتوانند در را به خوبی کیپ کنند. حتی یک شکاف کوچک و نامرئی کافی است تا یک جریان دائمی از هوای مرطوب به داخل نفوذ کرده و باعث ایجاد برفک، به خصوص در نزدیکی لبه‌های در شود.
برای آزمایش سلامت درزگیر، یک تست ساده وجود دارد. یک اسکناس یا یک تکه کاغذ را بین در و بدنه یخچال قرار دهید و در را ببندید. سپس سعی کنید کاغذ را بیرون بکشید. اگر کاغذ به راحتی بیرون آمد، درزگیر شما به اندازه کافی محکم نیست و نیاز به تمیز کردن یا تعویض دارد.
قرار دادن غذای داغ، دلیل مرسوم برفکزدن یخچال
قراردادن یک ظرف سوپ داغ یا برنج گرم مستقیماً در یخچال، مانند ایجاد یک سونای بخار کوچک در یک محیط قطبی است. بخار (که رطوبت زیادی دارد) از غذای داغ بلند میشود و بلافاصله روی سطوح سرد داخلی یخ می‌زند. همیشه اجازه دهید مواد غذایی قبل از قرار گرفتن در یخچال یا فریزر، کاملاً به دمای اتاق برسند؛ این یک ترفند جلوگیری از برفک زدن یخچال است که اغلب نادیده‌اش می‌گیرند.
نگاهی به مشکلات داخلی
اگر عادات خود را اصلاح کرده‌اید و درزگیرها هم سالم هستند اما همچنان با برفک مواجه‌اید، احتمالاً مشکل از داخل دستگاه است. اینجاست که سوال «برفکزدن یخچال نشانه چیست» به یک نقص فنی اشاره دارد.
سیستم یخزدایی خودکار و ارکستر پنهان آن
یخچالهای مدرن که «ضد برفک» یا «فراست-فری» هستند، در واقع برفک را حذف نمی‌کنند، بلکه آن را مدیریت می‌کنند. این یخچال‌ها یک سیستم یخزدایی خودکار هوشمند دارند که مانند یک ارکستر هماهنگ عمل میکند. این ارکستر سه نوازنده‌ی اصلی دارد:
- تایمر یخزدایی (رهبر ارکستر): این قطعه به طور معمول هر ۸ تا ۱۲ ساعت یک بار، به سیستم سرمایش دستور توقف داده و چرخه‌ی یخزدایی را آغاز میکند.
- هیتر یا گرم‌کن یخزدایی (نوازنده اصلی): یک المنت حرارتی که در کنار کویل‌های اواپراتور (لوله‌های خنک‌کننده) قرار دارد و با روشن شدن، برفک‌های جمع‌شده روی کویل‌ها را ذوب میکند.
- ترموستات یخزدایی (ناظر کیفیت): یک سنسور که دمای کویل‌ها را اندازه‌گیری میکند. وقتی یخ‌ها کاملاً آب شدند و دما به حد معینی رسید، این ترموستات به هیتر دستور خاموش شدن میدهد تا از گرم شدن بیش از حد فریزر جلوگیری کند.
اگر هر یک از این قطعه‌ها خراب شود، کل ارکستر از کار می‌افتد و باعث برفک زدن کنترل‌نشده‌ی یخچال فریزر میشود. در این حالت، هیتر روشن نمی‌شود و برفک به شکل غیرقابل کنترلی روی کویل‌های اواپراتور تجمع میکند. این تجمع برفک در نهایت جلوی جریان هوا را می‌گیرد و سرمایش کل دستگاه را مختل میکند.
دریچه‌های هوای مسدودشده و گردش ناقص سرما
یخچال‌ها برای گردش هوای سرد به دریچه‌هایی متکی هستند. اگر بسته‌های مواد غذایی را طوری در یخچال یا فریزر بچینید که این دریچه‌ها مسدود شوند، جریان هوا مختل میشود. این امر باعث ایجاد «نقاط کور» بسیار سردی میشود که در آن‌ها برفک به راحتی شکل می‌گیرد و از طرف دیگر، مانع رسیدن هوای گرم هیتر یخ‌زدا به تمام نقاط در طول چرخه‌ی یخزدایی میشود.
تنظیمات دمای اشتباه
تنظیم کردن دمای یخچال یا فریزر روی سردترین حالت ممکن، همیشه بهترین گزینه نیست. اگر دما بیش از حد پایین باشد، رطوبت با سرعتی بیشتر از توانایی سیستم یخزدایی برای آب کردن آن، یخ می‌زند. دمای ایده‌آل برای بخش یخچال بین ۳ تا ۴ درجه سانتی‌گراد و برای فریزر، منفی ۱۸ درجه سانتی‌گراد است.
انواع برفک یخچال
مکان تشکیل برفک، مانند یک نقشه، شما را مستقیماً به سمت منشأ مشکل راهنمایی میکند. با یادگیری «خواندن» این نقشه، علت مشکل را سریع‌تر تشخیص می‌دهید.
برفکزدن دیواره پشتی
مشاهده‌ی یک لایهی نازک از قطرات آب یخ‌زده یا کمی برفک روی دیواره‌ی پشتی بخش یخچال (نه فریزر) معمولاً کاملاً طبیعی است. این بخشی از چرخه‌ی عادی کارکرد دستگاه است. رطوبت روی سردترین نقطه، یعنی صفحه اواپراتور پشت دیواره، یخ می‌زند و در زمان استراحت کمپرسور، آب شده و از طریق یک مجرا خارج میشود. اما اگر این لایه به یک ورقه‌ی یخی ضخیم و دائمی تبدیل شود، نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی‌تر مانند خرابی ترموستات یا مسدود بودن دریچه‌ها است.
برفکزدن داخل یخچال و فریزر
وقتی روی بسته‌بندی مواد غذایی، قفسه‌ها و دیواره‌های داخلی فریزر برفک می‌بینید، با یکی از «عوامل تهاجم خارجی» روبرو هستید: درزگیر خراب، باز ماندن بیش از حد در، یا قرار دادن مواد غذایی مرطوب و بدون درپوش در فریزر. این نوع برفک همچنین اولین نشانه‌ی از کار افتادن سیستم یخزدایی خودکار است، زیرا سیستم یخزدایی دیگر رطوبت ورودی را به طور منظم مدیریت و حذف نمی‌کند.
نشانه‌های خطر؛ برفکزدن در مکان‌های غیرمعمول
برخی نقاط خاص در یخچال، اگر یخ بزنند، مانند چراغ قرمز راهنمایی عمل می‌کنند و به مشکلات مشخصی اشاره دارند.
برفکزدن لوله تخلیه و کف فریزر
آب حاصل از ذوب شدن برفک‌ها در چرخه‌ی یخزدایی، از طریق یک لوله تخلیه (درین) به یک سینی در بالای کمپرسور هدایت میشود تا در آنجا تبخیر شود. اگر این لوله به دلیل تجمع ذرات غذا یا یخ‌زدگی مسدود شود، آب راهی برای خروج نخواهد داشت. در نتیجه، به داخل فریزر برگشته و در کف آن جمع میشود و یک لایهی ضخیم یخی را تشکیل میدهد.
برفکزدن لوله موتور یخچال (کمپرسور)
مشاهده‌ی یک لایهی نازک و سفیدک‌مانند از برفک روی لوله‌ی بزرگ‌تر متصل به کمپرسور (که به آن لوله ساکشن یا مکش می‌گویند) می‌تواند در شرایط آب و هوایی مرطوب، طبیعی باشد. این لوله حاوی گاز بسیار سردی است که از اواپراتور برمی‌گردد. اما اگر این لوله با یک لایهی ضخیم و سنگین از یخ پوشیده شده باشد، این یک علامت خطر جدی است. این وضعیت معمولاً نشان‌دهنده‌ی مشکلی در سیستم گاز یخچال، مانند کمبود مبرد (نشتی گاز) یا یک مشکل در جریان هوا است که مانع از جذب کامل گرما توسط مبرد میشود. در چنین شرایطی، حتماً باید با یک تکنسین متخصص تماس بگیرید.
حل مشکل برفکزدن یخچال
حالا که با دلایل و انواع برفک آشنا شدیم، وقت آن است که دست به کار شویم و این مشکل را حل کنیم. برخی از راه‌حل‌ها به سادگی توسط خودتان قابل انجام هستند.
راهنمای گام‌به‌گام هنگام مواجهه با برفکزدن یخچال
اگر یخچال شما به شدت برفک زده و سیستم یخزدایی از کار افتاده است، اولین قدم انجام یک یخزدایی دستی کامل است.
- قطع برق: برای ایمنی، یخچال را از برق بکشید.
- تخلیه کامل: تمام مواد غذایی را خارج کرده و در یک یخدان یا کلمن قرار دهید تا فاسد نشوند.
- آماده‌سازی محیط: حوله‌ها و دستمال‌های زیادی را در کف و اطراف یخچال پهن کنید تا آب حاصل از ذوب شدن یخ‌ها را جذب کنند.
- صبر و حوصله: درهای یخچال و فریزر را باز بگذارید و اجازه دهید یخ‌ها به طور طبیعی آب شوند. برای تسریع فرآیند، چند کاسه آب داغ داخل طبقات قرار دهید. هرگز از وسایل نوک‌تیز مانند چاقو یا سشوار برای کندن یخ‌ها استفاده نکنید، زیرا این کار به دیواره‌های پلاستیکی و لوله‌های خنک‌کننده آسیب جدی وارد میکند.
- تمیزکاری نهایی: پس از آب شدن کامل یخ‌ها، داخل یخچال را با محلولی از آب گرم و جوش شیرین تمیز کنید. این کار به از بین بردن بوهای نامطبوع نیز کمک میکند.
- خشک کردن کامل: قبل از اتصال مجدد به برق، مطمئن شوید که تمام سطوح داخلی کاملاً خشک شده‌اند.
بازرسی و احیای درزگیرهای در
با استفاده از تست کاغذ سلامت درزگیر را بررسی کنید. اگر درزگیر فقط کثیف است، آن را با یک پارچه آغشته به آب گرم و صابون به خوبی تمیز کنید تا انعطاف‌پذیری و چسبندگی خود را بازیابد. اگر درزگیر پارگی یا تغییر شکل دارد، باید آن را تعویض کنید.
پاکسازی مسیر تخلیه آب
برای حل مشکل جمع شدن یخ در کف فریزر، باید لوله تخلیه را باز کنید. این سوراخ معمولاً در پایین‌ترین قسمت دیواره پشتی فریزر قرار دارد. با استفاده از یک سرنگ بزرگ، مقداری آب داغ را با فشار به داخل سوراخ بریزید تا یخ و گرفتگی‌های احتمالی را باز کند. استفاده از یک سیم انعطاف‌پذیر نازک (مانند سیم مفتولی) نیز به باز کردن مسیر کمک میکند.
| علامت | علت احتمالی | راه حل سریع |
| لایه نازک برفک روی دیواره پشتی یخچال | عملکرد عادی چرخه سرمایش | نیازی به اقدام خاصی نیست. |
| یخ ضخیم و یکنواخت در تمام فریزر | خرابی سیستم یخزدایی خودکار | یخزدایی دستی انجام دهید. اگر مشکل سریعاً بازگشت، با تعمیرکار تماس بگیرید. |
| ورقه‌ی یخی در کف فریزر | مسدود شدن لوله تخلیه آب | لوله تخلیه را پیدا کرده و با آب داغ باز کنید. |
| برفک فقط در اطراف لبه‌های در | فرسودگی یا کثیفی درزگیر در | درزگیر را تمیز کرده و تست کاغذ را انجام دهید. در صورت نیاز تعویض کنید. |
| یخ ضخیم روی لوله متصل به کمپرسور | مشکل در سیستم گاز یا جریان هوا | فوراً با یک تکنسین متخصص تماس بگیرید. |
چه زمانی باید با یک متخصص تماس بگیریم؟
در صورت مشاهده مشکلات زیر وقت آن است که از یک متخصص کمک بگیرید:
- برفک به سرعت پس از یخزدایی دستی بازمی‌گردد (نشانه‌ی قطعی خرابی سیستم یخزدایی).
- کمپرسور یخچال به طور مداوم کار میکند یا صداهای غیرعادی تولید میکند.
- یخ سنگینی روی لوله کمپرسور مشاهده می‌کنید.
- یخچال حتی پس از یخزدایی، به خوبی خنک نمی‌کند.
ترفندهای جلوگیری از برفکزدن یخچال
بهترین راه برای مبارزه با برفک، پیشگیری است. با رعایت چند نکته‌ی ساده یخچال خود را برای همیشه عاری از برفک نگه دارید.
سازماندهی هوشمندانه برای جریان هوای بهتر
بین مواد غذایی و همچنین بین آن‌ها و دیواره‌های داخلی، فضای کافی برای گردش آزادانه هوا باقی بگذارید. یک فریزر نسبتاً پر (حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد ظرفیت) کارآمدتر از یک فریزر خالی است، زیرا مواد غذایی منجمد به حفظ دمای سرد کمک می‌کنند. مراقب باشید آن را تا حدی پر نکنید که جلوی دریچه‌های هوا را بگیرید.
اصول نگهداری صحیح از مواد غذایی
همیشه غذاها را قبل از گذاشتن در یخچال خنک کنید. ااز ظروف دربسته و مخصوص فریزر استفاده کنید تا رطوبت مواد غذایی را داخل ظرف نگه دارید و از ورود آن به فضای فریزر جلوگیری کنید. به این ترتیب از برفکزدن یخچال جلوگیری بعمل آورید.
چک‌لیست نگهداری دوره‌ای از یخچال
با یک برنامه نگهداری منظم، سلامت بلندمدت دستگاه خود را تضمین کنید و مانع از برفکزدن یخچال و فریزر شوید.
- ماهانه: درزگیرهای در را بررسی و با یک پارچه مرطوب تمیز کنید. تنظیمات دما را چک کنید تا از درستی آن اطمینان حاصل کنید.
- هر شش ماه: یخچال را از دیوار فاصله داده و کویل‌های کندانسور (لوله‌های مشبک در پشت یا زیر یخچال) را با جاروبرقی تمیز کنید. کویل‌های کثیف باعث می‌شوند سیستم برای خنک شدن سختتر کار کند و باعث مشکلات دمایی شود.
- سالانه: به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، لوله تخلیه آب را با محلول آب داغ و جوش شیرین شستشو دهید تا از هرگونه گرفتگی جزئی جلوگیری شود.
منابع: Samsung – Voltas – Geappliances – Alabamaappliance
