آب برنج در واقع آب نشاسته‌ای است که پس از پخت یا خیساندن برنج باقی می‌ماند. این تصور وجود دارد که آب برنج برای مو بسیار مفید است و موجب می‌شود تا موها نرم و درخشان شود و در نتیجه آن رشد سریع‌تر را میتوان در موها مشاهده کرد. در این مقاله با مزایای استفاده از آب برنج برای مو بیشتر آشنا می‌شوید؛ همچنین به این موضوع نیز پرداخته می‌شود که آیا تحقیقات علمی و معتبر این ادعاها را پشتیبانی می‌کنند یا خیر.
آب برنج چیست و چه ترکیباتی دارد؟
دانه‌های برنج بر اساس مطالعات معتبر تقریبا ۸۰ الی ۹۰ درصد نشاسته دارند. همان‌طور که در ابتدای مقاله به این موضوع اشاره شد، آب برنج در واقع آبی است که پس از خیساندن یا پختن برنج باقی می‌ماند. این نوع آب شامل بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در برنج است. از این ترکیبات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسیدهای آمینه
- ویتامین‌های گروه B
- ویتامین E
- مواد معدنی
- آنتی‌اکسیدان‌ها
طبق تحقیقات، زنان یائو که در روستایی به نام هوآنگ‌لو در چین زندگی می‌کنند، به داشتن مویی به طول متوسط تقریبا ۲ دومتری مشهور هستند. علاوه بر طول شگفت‌انگیز موهای زنان این روستا، گفته می‌شود موی زنان یائو رنگ خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند؛ چرا که تا زمانی که به هشتاد سالگی نرسند، موهای خاکستری نمی‌شوند.
زنان یائو طول و رنگ موی خود را به این واقعیت نسبت می‌دهند که آن را در آب برنج تخمیری که در یک ظرف سفالی با استفاده از برنج، آب و گیاهان تهیه شده، مي‌شویند. همین نکته به ظاهر ساده موجب شده تا در سال‌های اخیر، وب‌سایت‌های مشاوره زیبایی و توسعه‌دهندگان محصولات از این روش کمک بگیرند تا تنها با یک روش کم هزینه بتوانند موها را تقویت کنند. در حال حاضر، این رویه یعنی استفاده از آب برنج برای تقویت موها در حال گسترش در مقیاس جهانی است.
مزایا و کاربردهای احتمالی برای مو
۱. بازکننده گره‌های مو
یکی از اصلی‌ترین مزایای آب برنج، خاصیت بازکنندگی گره‌های مو محسوب می‌شود. بسیاری از افرادی که از این روش استفاده می‌کنند، گزارش داده‌اند که پس از شست‌وشوی مو با آب برنج، موها نرم‌تر و راحت‌تر شانه می‌شوند و این امر به کاهش شکستگی مو و آسیب مکانیکی ناشی از شانه کردن کمک می‌کند.
۲. درخشندگی مو
علاوه بر بازکنندگی، آب برنج میتواند به درخشندگی مو نیز کمک کند. غنی بودن آن از ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث می‌شود سطح مو صاف‌تر شده و نور را بهتر بازتاب دهد، در نتیجه موها سالم‌تر و درخشان‌تر به نظر می‌رسند. این ویژگی به ویژه برای افرادی که موهایشان خشک یا کدر شده، میتواند مفید باشد.
۳. افزایش استحکام مو
یکی دیگر از مزایای مهم آب برنج، افزایش استحکام مو است. پروتئین‌های موجود در آب برنج، به تقویت ساقه مو کمک کرده و موها را مقاوم‌تر در برابر شکستگی، ریزش یا آسیب‌های ناشی از حرارت و محصولات شیمیایی می‌کند. برخی افراد حتی از آب برنج به عنوان روشی برای تحریک رشد مو استفاده می‌کنند؛ با تقویت فولیکول‌ها و بهبود سلامت پوست سر، امکان رشد موهای بلند و ضخیم‌تر افزایش پیدا می‌کند.
«در نتیجه، ما دریافتیم که Yu-Su-Ru (آب برنج تخمیر شده) اثرات مراقبتی بر مو دارد، از جمله کاهش اصطکاک سطحی و افزایش خاصیت کشسانی مو.»
“As a result, we found that Yu-Su-Ru exhibited hair care effects, such as reducing surface friction and increasing hair elasticity.”
۴. کاهش وز مو
علاوه بر این، استفاده منظم از آب برنج میتواند به کاهش وز مو و بهبود حالت موها کمک کند. موهایی که پس از آبکشی با آب برنج شسته می‌شوند، حالت نرم و ابریشمی پیدا می‌کنند و مدیریت آن‌ها آسان‌تر می‌شود.
آب برنج یک گزینه طبیعی، کم‌هزینه و ساده برای افرادی است که به دنبال تقویت و زیبایی موهای خود هستند. با تکرار منظم این روش و ترکیب آن با مراقبت‌های دیگر مانند تغذیه مناسب و حفظ رطوبت مو میتوان به نتایج قابل توجهی در سلامت، استحکام و درخشندگی مو دست پیدا کرد.
نگاهی به مطالعات علمی درباره تاثیر آب برنج بر تقویت مو
با افزایش محبوبیت استفاده از آب برنج برای مو، مطالعات علمی نیز پیرامون این موضوع بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است. در ادامه قصد داریم چند مطالعه معتبر را در این حیطه بررسی کنیم:
یک مقاله قدیمی از سال ۲۰۱۰ ادعا می‌کنند که احتمالا تقویت مو با کمک آب برنج میتواند مبنای علمی داشته باشد. نویسندگان اشاره می‌کنند که آب برنج ممکن است اصطکاک سطحی را کاهش داده و قدرت کشسانی مو را افزایش دهد.
طبق یک مقاله دیگر که در سال ۲۰۲۲ منتشر شده، اطلاعات جالب دیگری مطرح می‌شود. در این مقاله به وضوح به این نکته اشاره می‌شود که متخصصان پوست نگران هستند که نشاسته‌های سنگین موجود در آب برنج ممکن است به مو آسیب برسانند و نقاط ضعف این ترکیبات را بیشتر از نقاط قوت دانستند.
یک مرور سیستماتیک از ۱۰ مطالعه در سال ۲۰۲۲ نتیجه‌گیری کرد که محصولات حاوی سبوس برنج برای رشد مو نویدبخش هستند. اعمال سبوس برنج روی پوست ممکن است تولید فاکتورهای رشد و سیگنال‌هایی که به سلول‌ها کمک می‌کند افزایش دهد. سبوس برنج همچنین همچنین ممکن است آنزیم‌هایی که باعث می‌شوند مو از رشد متوقف شود و وارد فاز استراحت شود را کند کند.
به طور کلی، با توجه به مطالعات گسترده در این زمینه میتوان این طور در نظر گرفت که ادعاهای مبنی بر اثربخشی چشمگیر آب برنج بر تقویت مو از جنبه علمی قابل پیگیری است؛ هر چند تحقیقات بیشتری برای تایید هر گونه فایده لازم است.
روش‌های تهیه
چندین روش مختلف برای تهیه آب برنج وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم:
روش خیساندن
خیساندن در واقع سریع‌ترین روش برای تهیه آب برنج محسوب می‌شود. برای استفاده از این روش:
- نصف پیمانه برنج خام را بردارید.
- به خوبی بشویید.
- برنج را در کاسه‌ای با ۲ تا ۳ پیمانه آب قرار دهید.
- بگذارید به مدت ۳۰ دقیقه خیسانده شود.
- آب برنج را به یک کاسه تمیز انتقال دهید.
آب برنج تخمیر شده یا آب برنج ساده؟
برخی از طرفداران آب برنج ادعا می‌کنند که آب برنج تخمیر شده بیشتر از آب برنج ساده مزایا دارد. طبق یک مقاله علمی در سال ۲۰۲۱ میلادی، تخمیر مواد باعث افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است با آسیب‌های مربوط به سلول‌های مو و پوست مقابله کنند؛ به همین دلیل آنتی اکسیدان‌ها به یکی از مواد محبوب در محصولات زیبایی تبدیل شده‌اند.
برای تهیه آب برنج به روش تخمیر باید مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
- مراحل ۱ تا ۴ روش خیساندن که بالاتر توضیح داده شده را انجام دهید و بگذارید به مدت ۳۰ دقیقه برنج خیسانده شود.
- قبل از صاف کردن، بگذارید آب برنج به مدت حداکثر ۲ روز در دمای اتاق بماند تا تخمیر شود.
- آب برنج را قبل از استفاده در یک کاسه تمیز صاف کنید.
روش جوشاندن
راه دیگری برای تهیه آب برنج این است که برنج را بجوشانید. سپس نصف یک فنجان برنج را با دو برابر آبی که معمولا برای پخت استفاده می‌شود بپوشانید. برنج را در آب جوش بپزید، سپس آب برنج را صاف کرده و در یک کاسه تمیز جمع کنید.
نحوه استفاده و مدت زمان اثر
آب برنج میتواند جایگزین یک نرم‌کننده موی تجاری باشد. برای استفاده از آب برنج به منظور تقویت مو مراحل زیر را بهتر است انجام دهید:
- موها را با شامپو بشویید.
- به طور کامل موها را با آب شیر شستشو دهید.
- آب برنج را روی موها بریزید.
- آب برنج را روی موها و پوست سر ماساژ دهید.
- بگذارید تا حداکثر ۲۰ دقیقه بماند.
- موها را به طور کامل با آب گرم از شیر دوش حمام بشویید.
خطرات و حساسیت‌های احتمالی
آب برنج به طور کلی برای استفاده روی موها گزینه‌ای ایمن به نظر می‌رسد. در حالی که آلرژی به برنج نادر است، اما غیرمعمول نیست. اگر به خوردن برنج حساسیت دارید، نباید از آب برنج روی موهای خود استفاده کنید.
همچنین بهتر است استفاده از آب برنج را روی پوست سر به حدود یک بار در هفته محدود کنید؛ چرا که استفاده روزانه میتواند باعث تجمع نشاسته یا پروتئین روی پوست سر شود و احتمالا باعث تحریک یا درماتیت تماسی گردد.
اگر شرایطی مثل اگزما یا هر چیزی دیگر دارید که باعث التهاب یا تحریک پوست سر می‌شود، قبل از اینکه آب برنج را به عنوان بخشی از روتین مراقبت از موهای خود امتحان کنید، با یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید؛ چرا که نشاسته ممکن است تحریک‌کننده باشد.
همچنین به این موضوع هم دقت کنید که از استفاده از آب برنج روی موهای خشک باید خودداری کنید؛ به این دلیل که محتوای بالای نشاسته در محصولات آب برنج میتواند باعث وزی و خشکی شود.
اثر آب برنج برای مو؛ خوب یا بد؟
استفاده از آب برنج برای تقویت و زیبایی موها در سال‌های اخیر به یکی از ترندهای محبوب در حوزه مراقبت از مو تبدیل شده است. طرفداران این روش بر این باور هستند که آب برنج میتواند به باز شدن گره‌های مو، افزایش نرمی، درخشندگی و استحکام مو کمک کند. همچنین، برخی معتقدند که این ماده طبیعی رشد موها را تحریک می‌کند و باعث ضخیم‌تر شدن آن‌ها می‌شود. اما پرسش مهم این است که آیا واقعا آب برنج برای مو خوب است یا ممکن است عوارضی هم به همراه داشته باشد؟
بر اساس شواهد تاریخی و تجربه‌های سنتی، به ویژه در میان زنان یائو در چین، آب برنج به عنوان یک راز طبیعی برای حفظ سلامت و طولانی بودن موها معرفی شده است. حتی برخی تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که آب برنج ممکن است اصطکاک سطحی مو را کاهش داده و خاصیت کشسانی آن را افزایش دهد. این موضوع میتواند تا حدی از نظر علمی نشان‌دهنده اثرات مثبت این روش باشد.
«بسیاری از افراد، آب برنج را به‌عنوان یک درمان برای مو مفید می‌دانند. گزارش‌های تجربی و تحقیقات علمی محدودی نشان می‌دهند که آب برنج ممکن است به بهبود استحکام، بافت و رشد مو کمک کند. با این حال، برای اثبات فواید استفاده از آب برنج به تحقیقات بیشتری نیاز است.»
با این حال، تحقیقات جامع و قطعی درباره مزایای آب برنج هنوز محدود است. برخی متخصصان پوست هشدار می‌دهند که استفاده مکرر از آب برنج، به دلیل وجود نشاسته‌های سنگین، ممکن است موجب تجمع مواد روی پوست سر و مو شود. این تجمع میتواند منجر به خشکی، وز شدن موها یا حتی ایجاد تحریک پوستی در برخی افراد شود. در نتیجه، استفاده بیش از حد یا روزانه از آب برنج توصیه نمی‌شود.
برخی متخصصان پوست نیز هشدار می‌دهند که نشاسته‌های سنگین ممکن است به مو آسیب برسانند.»
“Dermatologists suggest heavy starches may damage hair.”
به نقل از JCD, Hairfluencer social media trends
با تمام این تفاسیر، آب برنج میتواند یک روش کم‌هزینه و تقریبا ایمن برای بهبود ظاهر و سلامت موها باشد، به شرطی که با اعتدال و آگاهی به کار گرفته شود. بهترین رویکرد این است که این ماده را به عنوان یک درمان مکمل و نه جایگزین مراقبت‌های اصلی مو در نظر بگیریم. همچنین، اگر فردی مشکلات پوستی خاص یا حساسیت به برنج دارد، مشورت با پزشک یا متخصص پوست قبل از استفاده ضروری است.
منبع: Medicalnewstoday – Hims
