جوش شیرین یکی از همان مواد سادهای است که سالهاست بیسروصدا در خانههای ما جا خوش کرده، اما کمتر کسی دقیقا میداند جوش شیرین چیست و چرا اینقدر محبوب است. بررسی خواص جوش شیرین نشان میدهد این پودر سفیدِ ظاهراً معمولی، تواناییهای شگفتانگیزی در پاکسازی، بهداشت، پختوپز و حتی مراقبتهای خانگی دارد. وقتی از فواید جوش شیرین حرف میزنیم، درواقع از مادهای صحبت میکنیم که هم به سنتهای قدیمی آشپزی گره خورده و هم در زندگی امروزی نقش پررنگی دارد؛ مادهای کارآمد، اقتصادی و همیشه قابلاعتماد که ارزشش خیلی بیشتر از قیمتش است.
جوش شیرین چیست؟
جوش شیرین یا همان سدیم بیکربنات، یک ترکیب شیمیایی طبیعی است که در خاک، چشمههای معدنی و بدن انسان یافت میشود. این پودر سفیدرنگ خاصیت قلیایی دارد و در واکنش با اسیدها گاز دیاکسیدکربن آزاد میکند؛ به همین دلیل در صنایع غذایی بهعنوان ورآورنده استفاده میشود. علاوه بر کاربردهای آشپزخانهای، جوش شیرین در پزشکی هم برای کاهش سوزش معده و بهعنوان آنتیاسید استفاده میشود. این ماده حتی در شرایط خاص میتواند برای قلیاییکردن خون و ادرار مفید باشد.
جوش شیرین در خانهها بهعنوان یک ماده چندکاره شناخته میشود. از پختوپز تا مراقبتهای بهداشتی و حتی پاکسازی، این پودر کاربردهای زیادی دارد. استفاده کنترلشده از آن میتواند به کاهش التهاب، بهبود سلامت دهان و تقویت عملکرد ورزشی کمک کند. با این حال، مصرف بیرویهاش میتواند مشکلساز شود، بهویژه برای افرادی که بیماریهای خاص دارند. بهطور کلی، جوش شیرین چه بهصورت خوراکی و چه بهصورت محصولات مختلف، فواید بسیاری دارد اما باید با احتیاط مصرف شود.
خواص جوش شیرین یا بی کربنات سدیم
جوش شیرین یا بیکربنات سدیم مادهای چندمنظوره است که هم برای سلامت بدن و هم مصارف خانگی (تمیزکننده، مهارکننده آتش، ضد بو و…) استفاده میشود. در ادامه به هر دوی این فواید جوش شیرین اشاره خواهیم کرد.
- رفع بوی غذاهای فریزری: یک فنجان جوش شیرین در فریزر از ایجاد بوی ناخوشایند جلوگیری میکند.
- خوشبوکننده هوا: جوش شیرین با چند قطره اسانس روغنی و قرار دادن آن در ظرف، بوی محیط را تازه میکند.
- سفیدکننده لباس: افزودن نیم فنجان جوش شیرین به شوینده، لکهها را از بین میبرد و لباسها را سفید میکند.
- تمیزکننده آشپزخانه: مخلوط جوش شیرین با آبلیمو یا سرکه، سطوح را پاک و رشد باکتری و قارچ را محدود میکند.
- رفع بوی سطل زباله: پاشیدن جوش شیرین در کف سطل زباله تا ۷۰٪ بوی ناخوشایند آن را کاهش میدهد.
- پاککننده لکه فرش: ترکیب جوش شیرین و سرکه برای لکهگیری فرش مؤثر است؛ پس از اعمال، با جاروبرقی تمیز کنید.
- تمیزکننده چندمنظوره حمام: جوش شیرین و آب را روی سطوح حمام بمالید و پس از 15-20 دقیقه با دستمال مرطوب تمیز کنید.
- حذف آفتکش از میوه و سبزیجات: شستن سیب و سبزیجات در محلول جوش شیرین و آب به مدت 15 دقیقه، بیشترین آفتکشها را حذف میکند.
- صیقلدهنده نقره: ترکیب جوش شیرین، سرکه و آب داغ در ظرف آلومینیومی آن را براق میکند.
- تمیزکننده ظروف سوخته: جوش شیرین و آب روی کف ظرف سوخته را بجوشانید و سپس لکهها را با اسکاچ تمیز کنید.
- خاموشکننده آتش روغن و چربی: جوش شیرین میتواند آتش کوچک روغن و چربی را خاموش کند.
- کشتن علفهای هرز: جوش شیرین به دلیل سدیم موجود، علفهای هرز را در شکافهای پیادهرو از بین میبرد؛ استفاده در باغ توصیه نمیشود.
- دئودورانت کفش: ریختن ۲ قاشق غذاخوری جوش شیرین در کیسه پارچهای و قرار دادن داخل کفش، بوی ناخوشایند را کاهش میدهد.

خواص جوش شیرین برای بدن
خواص جوش شیرین برای بدن هم شامل موارد زیادی میشود که در ادامه به آن میپردازیم و سپس به طور کلی به بررسی آنها میپردازیم. همچنین باید توجه داشت که برخی از این خواصها صرفا از لحاظ تئوری و بر اساس دادههای طب سنتی است. اگر میپرسید که خواص جوش شیرین برای بدن چیست، در طول متن حتما از لحاظ علمی هم به خواص جوش شیرین خوراکی برای بدن این موارد میپردازیم.
- کمک به درمان سوزش معده: جوش شیرین میتواند با خنثی کردن اسید معده، سوزش معده را کاهش دهد.
- رفع بوی بد بدن و زیر بغل: ترکیب جوش شیرین با روغن نارگیل، روغن ذرت یا کره شی، ضدبو مؤثری ایجاد میکند.
- شستشوی دهان و دهانشویه: محلول جوش شیرین در آب، به بهبود بوی دهان و کاهش باکتریهای دهانی کمک میکند.
- سفیدکننده دندان: استفاده از خمیر جوش شیرین و آب میتواند لکههای سطحی دندانها را کاهش دهد.
- کاهش درد آفت دهان: دهانشویه جوش شیرین میتواند التهاب و درد آفتهای دهان را تسکین دهد.
- افزایش عملکرد ورزشی: مصرف جوش شیرین بهعنوان مکمل میتواند در تمرینات با شدت بالا و دویدن، خستگی عضلانی را کاهش دهد.
- تسکین خارش پوست و آفتابسوختگی: حمام با 1 تا 2 فنجان جوش شیرین، خارش ناشی از نیش حشرات یا آفتابسوختگی را کاهش میدهد.
- کاهش پیشرفت بیماری کلیه مزمن: مصرف مکمل جوش شیرین ممکن است عملکرد کلیه را بهبود دهد و پیشرفت بیماری را کند کند، با مشورت پزشک.
- کمک به درمان سرطان: جوش شیرین میتواند با کاهش اسیدیته محیط تومورها، اثرات شیمیدرمانی را تقویت کند؛ تحقیقات بیشتری برای تأیید نیاز است.

۱. فواید جوش شیرین برای پوست
جوش شیرین یا بیکربنات سدیم بهدلیل خاصیت قلیایی و توانایی ضدباکتریایی، در برخی شرایط میتواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. تحقیقات نشان میدهد که این ماده توانایی کاهش باکتریهای مولد آکنه، تسکین التهاب و خارش، و حتی بهبود برخی علائم بیماریهای پوستی را دارد. البته همانقدر که میتواند مفید باشد، در صورت استفاده نادرست ممکن است به سد دفاعی پوست آسیب بزند و باعث خشکی و تحریک شود.
- خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی: جوش شیرین با کاهش باکتریها میتواند به کنترل آکنه و التهابات پوستی کمک کند.
- تسکین خارش و التهاب: افزودن جوش شیرین به حمام ولرم، خارش ناشی از اگزما، پسوریازیس یا نیش حشرات را کاهش میدهد.
- لایهبرداری ملایم: خمیر جوش شیرین به عنوان اسکراب سبک عمل کرده و سلولهای مرده یا موهای زیرپوستی را از بین میبرد.
- کاهش بو و تنظیم pH محیطی: خاصیت قلیایی جوش شیرین میتواند رشد قارچهای سطحی پوست را محدود کرده و تعادل pH را حفظ کند.
- آکنه: استفاده نقطهای از خمیر جوش شیرین باعث کاهش باکتری و التهاب میشود، اما نباید روی کل صورت به کار رود.
- اگزما: حمام ولرم با کمی جوش شیرین خارش پوست را تسکین میدهد.
- پسوریازیس: شواهد محدود نشان میدهند که ترکیب حمام جوش شیرین و جو دوسر میتواند خارش را کاهش دهد.
- آبلهمرغان: حمام با جوش شیرین و جو دوسر باعث کاهش سوزش پوست میشود.
- نیش حشرات: خمیر جوش شیرین خارش و التهاب ناشی از پشه یا زنبور را کم میکند.
- عفونتهای قارچی: تحقیقات نشان میدهند جوش شیرین میتواند رشد قارچهایی مانند اونیکومایکوز را مهار کند.
- موهای زیرپوستی: لایهبرداری بسیار ملایم با خمیر جوش شیرین به کاهش موهای زیرپوستی کمک میکند.
میخک هم یک گیاه دارویی است که برای پوست میتواند مفید باشد. خواص میخک برای پوست تا حدودی قطعی است و میتواند شما را تا حدودی در رسیدن به هدفی که دارید نزدیک کند.
خطرات و بایدها و نبایدهای استفاده از جوش شیرین برای پوست
- جوش شیرین pH پوست را از حالت طبیعی خارج میکند (پوست 4.7 تا 5.75 – جوش شیرین حدود 9 است) و این میتواند به خشکی، تحریک، یا آسیب لایه محافظ پوست منجر شود.
- برای صورت توصیه نمیشود مگر در نقاط محدود و بهصورت موقت.
- افراد دارای زخم باز، عفونتهای وسیع، دیابت، بیماری قلبی یا حساسیت پوستی باید از استفاده آن خودداری کنند.
- استفاده گسترده روی پوست نوزادان به دلیل خطر آلکالوز متابولیک توصیه نمیشود.
روشهای ایمن استفاده از جوش شیرین برای پوست
- حمام جوش شیرین: خواص جوش شیرین با اب برای بدن بسیار است. ریختن 1–2 فنجان جوش شیرین در وان ولرم بهمدت 10 تا 15 دقیقه برای پوست عالی خواهد بود.
- خمیر موضعی: مخلوط یک قاشق غذاخوری جوش شیرین با مقداری آب برای نیش حشرات یا آکنههای محدود (10 دقیقه روی پوست بماند).
- لایهبرداری سبک: خمیر بسیار رقیق همراه با ماساژ نرم، فقط برای نواحی کوچک.
- حمام ترکیبی برای اگزما و پسوریازیس: جوش شیرین + جو دوسر کلوئیدی.
جوش شیرین میتواند برای برخی مشکلات پوستی مفید باشد، اما استفاده آن باید با احتیاط، محدود و بر اساس نیاز انجام شود. این ماده جایگزین درمانهای علمی معتبر نیست. اما در مقادیر کنترلشده میتواند مکمل مناسبی برای کاهش التهاب، خارش و برخی مشکلات سطحی پوست باشد. همیشه بهتر است قبل از استفاده گسترده، با متخصص پوست مشورت شود.

خواص آبلیمو و جوش شیرین برای پوست
مراقبت از پوست با جوش شیرین و آبلیمو در فضای مجازی راهی ساده برای لایهبرداری و روشنکردن پوست است. اما تحقیقات علمی نشان میدهند که این ترکیب شاید مضر باشد. جوش شیرین به دلیل pH بالا میتواند تعادل اسیدی پوست را مختل کرده و باعث خشکی، التهاب یا آکنه شود. ترکیب آن با آبلیمو هم مشکلات را حل نمیکند، چرا که غلظت ویتامین C و اسید سیتریک در آبلیمو برای نفوذ به لایههای عمیق پوست کافی نیست. برای مراقبت مؤثرتر، استفاده از محصولات تخصصی مانند اسید سالیسیلیک یا گلیکولیک اسید توصیه میشود.
۲. خواص جوش شیرین برای صورت
برخی افراد برای لایهبرداری یا ساخت ماسک صورت از جوش شیرین استفاده میکنند تا پوستهریزی کاهش یافته و ظاهر پوست یکدستتر شود. در استفاده از جوش شیرین برای صورت، معمولاً این مراحل را توصیه میکنند:
- دو قاشق چایخوری جوش شیرین را با کمی آب گرم مخلوط کنید تا خمیر شود.
- خمیر را با نوک انگشتان بهآرامی روی پوست ماساژ دهید.
- اگر قصد لایهبرداری دارید، بلافاصله صورت خود را بشویید.
- اگر از آن بهعنوان ماسک استفاده میکنید، خمیر را 10 تا 15 دقیقه روی پوست باقی بگذارید.
- پس از شستوشو، فوراً از مرطوبکننده استفاده کنید تا پوست خشک نشود.
- این روش را بیش از دو بار در هفته تکرار نکنید.
- برای تقویت عملکرد فیسواش، نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را با شوینده روزانه خود مخلوط کرده و دوبار در هفته استفاده کنید.
خواص جوش شیرین برای لک صورت
برای استفاده موضعی روی لکها یا جوشها، این دستور معمولاً مطرح میشود:
- دو قاشق چایخوری جوش شیرین را با کمی آب مخلوط کنید تا خمیر غلیظی ایجاد شود.
- خمیر را فقط روی ناحیهای که لک یا جوش دارد قرار دهید.
- اجازه دهید ترکیب حدود 15 دقیقه روی پوست بماند.
- پس از سفت شدن خمیر، آن را کاملاً بشویید.
- بلافاصله از مرطوبکننده استفاده کنید تا پوست تحریک نشود.
- از گذاشتن این ترکیب روی پوست در طول شب خودداری کنید.
توجه داشته باشید حتما ابتدا ماسک جوش شیرین را روی نقاطی نظیر دست امتحان کنید تا در صورت بروز حساسیت، با مشکل خاصی مواجه نشوید. همچنین حتما جوش شیرین را با احتیاط و در دوره محدود دو هفتهای استفاده کنید و نه بیشتر.

ماسک جوش شیرین
از دیدگاه علمی، ماسک جوش شیرین برای مراقبت از پوست ایمن یا مفید نیست. pH قلیایی آن (9) میتواند تعادل طبیعی پوست را برهم بزند و باعث خشکی، التهاب و آکنه شود. هیچ تحقیق معتبری برای روشن کردن لکها یا بهبود آکنه با جوش شیرین وجود ندارد. متخصصان توصیه میکنند بهجای آن از ترکیبات علمی مانند اسید سالیسیلیک یا ویتامین C استفاده شود. اگر تصمیم به استفاده دارید، تنها برای 10-15 دقیقه و کمتر از 2 هفته، با مرطوبکننده بعد از شستوشو، و حتماً با مشورت پزشک پوست این کار را انجام دهید.
خواص جوش شیرین با عسل
خواص جوش شیرین با عسل هم تا حدودی تأییدشده است. ترکیب جوش شیرین با عسل بهعنوان درمان خانگی برای لایهبرداری و ضدباکتری بودن پیشنهاد میشود. عسل بهخاطر خواص مرطوبکنندگی و ضدالتهابیاش میتواند پوست را آرام کند. با این حال، استفاده مداوم از جوش شیرین ممکن است pH طبیعی پوست را مختل کرده و باعث خشکی یا تحریک شود. بنابراین، بهتر است این ترکیب را بهصورت محدود (مثلاً یکبار در هفته) استفاده کرده و پس از آن از مرطوبکننده بهره ببرید. برای تهیه ماسک، یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با یک قاشق غذاخوری عسل مخلوط کنید و برای کمتر از 5 دقیقه روی پوست بمالید.
۳. خواص جوش شیرین برای کف پا
جوش شیرین برای نرمکردن پوست کف پا و کاهش پوستهریزی مفید است. اما استفاده از آن باید با احتیاط صورت گیرد، زیرا ممکن است در برخی افراد باعث خشکی، قرمزی یا حساسیت شود. اگر پوست حساسی دارید یا سابقه آلرژی دارید، بهتر است قبل از استفاده از این روش با پزشک مشورت کنید.
- مقدار کمی جوش شیرین حدود 2 تا 3 قاشق در یک تشت کامل آب گرم حل کنید و پاها را 10 تا 20 دقیقه در آن قرار دهید.
- پس از اتمام کار، بهآرامی از سنگ پا یا برس مخصوص استفاده کنید تا سلولهای مرده از بین بروند.
- در پایان حتماً از مرطوبکنندهٔ مناسب استفاده کنید.
- اگر هنگام استفاده دچار قرمزی یا هرگونه تحریک شدید، بلافاصله پاها را شستوشو دهید و استفاده از جوش شیرین را متوقف کنید.
۴. خواص جوش شیرین برای معده و روده
بسیاری از افراد از جوش شیرین بهعنوان راهی خانگی برای تسکین درد معده، سوءهاضمه یا مشکلاتی مانند یبوست و سنگینی معده یاد میکنند و آن را مؤثر میدانند. این باور بهخصوص در میان کسانی که دچار سوزش معده یا نفخ هستند، رایج است و مصرف آب جوش شیرین برای برخی، روشی ساده و فوری به نظر میرسد. اما واقعیت علمی متفاوت است و استفاده از جوش شیرین برای مشکلات گوارشی بدون نظارت پزشکی میتواند خطرناک باشد. در ادامه بیشتر به این موضوع میپردازیم.

خواص جوش شیرین برای اسید معده
متخصصان گوارش زیادی تأکید دارند که درد معده ممکن است علل متعددی مانند مشکلات معده، اثنی عشر، روده یا حتی سنگ کیسه صفرا داشته باشد و نیاز به معاینه و بررسی دقیق دارد. مصرف خودسرانه جوش شیرین حتی میتواند علائم را بدتر کند و عوارضی مانند تهوع، استفراغ، سردرد، درد عضلانی و اختلالات متابولیکی ایجاد کند. بنابراین پیش از هر اقدام خانگی، مشورت با فوق تخصص گوارش ضروری است.
از لحاظ تئوری، به خاطر قلیایی بودن، جوش شیرین تا حد زیادی می تواند به کاهش التهاب و تسکین درد معده یا کاهش درد ناشی از ترشح بیش از حد اسید معده کمک کند، زیرا خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. همچنین مواد مغذی موجود در جوش شیرین می توانند به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک کنند و سبب تقویت معده شوند. اما ابتدا پزشک باید تشخیص دهد که منشا درد چیست و سپس متناسب با آن، راهکار علمی ارائه دهد.
خواص جوش شیرین برای زخم معده
خواص جوش شیرین برای زخم معده یکی از موضوعاتی است که اغلب در فضای مجازی و میان توصیههای خانگی مطرح میشود. برخی افراد تصور میکنند که جوش شیرین با خاصیت قلیایی خود میتواند اسید معده را خنثی کرده و درد یا سوزش ناشی از زخم معده را کاهش دهد.
با این حال، همانطور که گفتیم، متخصصان گوارش تأکید میکنند که مصرف جوش شیرین برای زخم معده نه تنها توصیه نمیشود، بلکه ممکن است وضعیت را وخیمتر کند. دلیل اصلی آن، اثر جوش شیرین بر تعادل اسیدی معده و اختلالات متابولیکی است که در صورت مصرف مداوم ممکن است به مشکلات جدی قلبی و کلیوی منجر شود. برای درمان و کنترل زخم معده، مراجعه به پزشک متخصص گوارش و استفاده از داروهای پزشکی بر اساس تشخیص بالینی، امنترین و مؤثرترین راهکار است.
برای معده، خواص سرکه سیب را هم دست کم نگیرید. به خصوص زمانی که غذا سر دلتان مانده، مصرف این ماده میتواند معجزهآسا باشد.
خواص جوش شیرین برای یبوست
جوش شیرین بهعنوان یک راهحل خانگی برای تسکین یبوست شناخته میشود. باور عمومی این است که جوش شیرین با خنثی کردن اسید معده و تحریک حرکات روده میتواند به بهبود هضم و کاهش علائم یبوست کمک کند. همچنین غوطهوری در وان آب گرم حاوی جوش شیرین ممکن است باعث شل شدن عضلات مقعد و راحتتر شدن دفع شود.
با این حال، استفاده از جوش شیرین برای یبوست ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. مصرف بیش از حد جوش شیرین میتواند منجر به اختلال در عملکرد روده، گاز و آروغ، و حتی مشکلات جدیتری مانند ترکیدن معده شود. همچنین بهدلیل محتوای سدیم بالا، این ماده برای افرادی که فشار خون بالا یا مشکلات قلبی و کلیوی دارند، میتواند مشکلساز باشد. بهطور کلی، پزشکان توصیه میکنند که قبل از استفاده از جوش شیرین برای درمان یبوست، با پزشک مشورت شود.
۵. خواص جوش شیرین برای دندان
جوش شیرین برای دندان یکی از روشهای طبیعی و مقرونبهصرفه برای پاکسازی سطحی و سفید کردن دندانها محسوب میشود. این ماده بهعنوان یک پاککننده ملایم عمل میکند و میتواند پلاک و باکتریهای سطح دندان را کاهش دهد. همچنین خاصیت قلیایی جوش شیرین pH دهان را بیشتر کرده و محیط را برای رشد باکتریهای ایجادکننده پوسیدگی کمتر مساعد میکند. به همین دلیل، خمیر دندانهای حاوی جوش شیرین معمولاً خاصیت ضدباکتری دارند و میتوانند به حفظ سلامت لثه و دندان کمک کنند.

با این حال، جوش شیرین نمیتواند جایگزین خمیردندانهای فلورایدی شود که از پوسیدگی دندانها پیشگیری میکنند. علاوه بر این، استفاده مستقیم از جوش شیرین بهصورت پودر ممکن است طعم نامطبوع و بافت خشن ایجاد کند. برای بهرهمندی از فواید جوش شیرین بدون مشکلات طعمی و بافتی، استفاده از خمیردندانهای تجاری حاوی جوش شیرین بهترین گزینه است.
۶. خواص جوش شیرین برای ریه
جوش شیرین به عنوان یک ماده طبیعی، در برخی تحقیقات نشان داده شده که میتواند به بهبود وضعیت تنفسی و کاهش التهاب در سیستم ریه کمک کند. برخی از مطالعات اشاره دارند که استنشاق جوش شیرین بهصورت نبولایزشده میتواند با تغییر pH در مجاری تنفسی، باعث کاهش التهاب و تسکین علائم بیماریهای تنفسی شود. همچنین، این ماده میتواند به کاهش چسبندگی خلط و افزایش جریان خون در راههای هوایی کمک کند.
با این حال، استفاده از جوش شیرین بهصورت بخور خانگی یا استنشاق آن باید با احتیاط صورت گیرد، چرا که در برخی موارد ممکن است موجب تحریک سیستم تنفسی یا ایجاد خشکی در گلو شود. بهطور کلی، توصیه میشود که قبل از استفاده از جوش شیرین برای درمان مشکلات تنفسی، با پزشک مشورت شود. چون تحقیقات در این زمینه بسیار محدود و نتایج غیر قابل تعمیم و اتکا هستند.
۷. خواص جوش شیرین برای زیر بغل
جوش شیرین بهعنوان یک درمان طبیعی برای بوی بد زیر بغل و بدن شناخته میشود. یکی از فواید اصلی جوش شیرین برای زیر بغل، خاصیت جذب رطوبت و تعریق است که به کاهش بوی بد بدن کمک میکند. این ماده طبیعی با جذب عرق اضافی، از رشد باکتریهایی که موجب بوی ناخوشایند میشوند، جلوگیری میکند. علاوه بر این، جوش شیرین با تنظیم سطح pH پوست، محیطی نامساعد برای رشد باکتریها ایجاد میکند و از بروز بوی بد جلوگیری میکند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده طولانیمدت و زیاد از جوش شیرین ممکن است برای پوستهای حساس باعث خشکی یا تحریک شود.
برای رفع تیرگی زیر بغل، استفاده از جوش شیرین بهعنوان یک لایهبردار طبیعی میتواند مفید باشد. جوش شیرین با خاصیت اسکراب خود به حذف سلولهای مرده پوست کمک میکند و میتواند باعث روشنتر شدن سطح پوست شود. در طب سنتی و روشهای طبیعی، ترکیب جوش شیرین با مواد دیگری مانند:
- روغن نارگیل
- آب لیمو
- آووکادو
- گلیسیرین
- خیار
- عسل
- سرکه سیب
میتواند برای رفع تیرگی زیربغل موثر باشد.
۸. خواص جوش شیرین برای سرماخوردگی
جوش شیرین به عنوان یک درمان خانگی برای سرماخوردگی مورد استفاده قرار میگیرد. برخی معتقدند که مصرف جوش شیرین بهصورت خوراکی میتواند به حفظ تعادل pH در خون کمک کرده و در نتیجه علائم سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش دهد. این نظریه برگرفته از تجربیات «دکتر ولنی اس. چنی» است که در دهه 1920 در کتابچهای با عنوان «استفادههای پزشکی جوش شیرین» منتشر کرد. او توضیح میدهد که در سالهای 1918 و 1919، در حین مبارزه با آنفولانزا، افرادی که به طور کامل با جوش شیرین آلکالینه شده بودند، کمتر به بیماری مبتلا میشدند و اگر هم مبتلا میشدند، علائم بهطور خفیفتری بروز میکرد. در پی این تجربیات، استفاده از جوش شیرین بهعنوان یک پیشگیریکننده از سرماخوردگی و آنفولانزا توصیه شد.

برای مصرف جوش شیرین در درمان سرماخوردگی، روش زیر توصیه میشود:
- روز اول: شش دوز از ½ قاشق چایخوری جوش شیرین در یک لیوان آب سرد، هر دو ساعت یکبار
- روز دوم: چهار دوز از ½ قاشق چایخوری جوش شیرین در یک لیوان آب سرد، در فواصل دو ساعته
- روز سوم: دو دوز از ½ قاشق چایخوری جوش شیرین در یک لیوان آب سرد، یکبار صبح و یکبار عصر
- پس از روز سوم: مصرف ½ قاشق چایخوری جوش شیرین در یک لیوان آب سرد هر روز صبح تا زمانی که علائم سرماخوردگی از بین بروند، ادامه یابد.
۹. خواص جوش شیرین برای موی سر
جوش شیرین در روش «No Poo» بهعنوان یک درمان خانگی برای تمیز کردن مو و از بین بردن چربی اضافی استفاده میشود، اما استفاده مداوم از آن به دلیل pH بالا (9) میتواند به پوست سر و موها آسیب برساند. استفاده طولانیمدت میتواند منجر به خشکی، شکنندگی و تحریک پوست سر شود. برای شستشوی عمیق مو، شامپوهای تمیزکننده یا جایگزینهای طبیعی مانند روغن نارگیل گزینههای بهتری هستند که به حفظ رطوبت و جلوگیری از شکستگی مو کمک میکنند. چون خواص روغن نارگیل هم برای مو بسیار است. البته برای حفظ سلامت موهای حساس، بهتر است از محصولات مناسبتر استفاده شود.
۱۰. خواص جوش شیرین برای کبد
خواص جوش شیرین برای کبد چرب تأییدیه علمی ندارد. جوش شیرین در صورتی که بهدرستی مصرف شود، برای کبد مضر نیست، اما مصرف زیاد آن میتواند مشکلات متابولیکی مانند قلیایی شدن خون و احتباس مایعات ایجاد کند. در بیماران مبتلا به سیروز کبدی، مصرف جوش شیرین باید با احتیاط انجام شود، زیرا ممکن است باعث افزایش احتباس مایعات و نیاز به پاراسنتز شود. این ماده برای درمان اسیدوز متابولیک در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی مفید است، اما مصرف بیش از حد آن میتواند به مشکلاتی مانند قلیایی شدن خون، هیپوکالمی، و هیپرناترمیا منجر شود. بیماران کبدی باید قبل از استفاده منظم از جوش شیرین با پزشک مشورت کنند.
خواص جوش شیرین در طب سنتی
در طب سنتی اما از جوش شیرین استفادههایی به مراتب بیشتر از توصیههای پزشکی و علمی میشود. طبق اطلاعات به دست آمده، از نگاه طب سنتی، جوش شیرین میتواند برای بهبود مشکلات زیر مفید باشد.
- ناراحتی معده
- گلودرد
- عفونت مجاری ادراری
- درد نقرس
- زردی دندانها
- آکنه و مشکلات پوستی
- جوشهای سرسیاه
- آفتابسوختگی

خواص غرغره جوش شیرین
غرغره کردن با جوش شیرین یکی از روشهای مؤثر برای تسکین گلودرد و مقابله با التهاب گلو است. ترکیب جوش شیرین و آب نمک بهطور طبیعی بهعنوان یک ضدعفونیکننده عمل کرده و میتواند به از بین بردن باکتریها و جلوگیری از رشد مخمرها و قارچها در گلو کمک کند. برای تهیه محلول مناسب، میتوانید یک فنجان آب گرم را با ¼ قاشق چایخوری جوش شیرین و ⅛ قاشق چایخوری نمک مخلوط کرده و هر سه ساعت یکبار آن را غرغره کنید. در صورت ادامهی علائم یا شدت درد، مشورت با پزشک توصیه میشود.
خواص جوش شیرین برای مردان
تحقیقات خاصی صورت نگرفته که فواید جوش شیرین را صرفا برای مردان تأیید کند. تمام خاصیتها در بالا عمومی بوده و برای مردان و زنان، صادق است. از جمله رفع بوی بد بدن، بهبود برخی مشکلات عمومی بدن، سفیدی دندان و موارد دیگر. باید توجه داشت که تمام نکات ایمنی بالا، برای مردان هم صدق میکند و نباید جوش شیرین را بدون مشورت پزشک و بیش از اندازه مصرف کرد.
خواص جوش شیرین ناشتا
مصرف جوش شیرین ناشتا بهعنوان یک درمان خانگی در برخی از روشهای طب سنتی و بهویژه در درمان مشکلات گوارشی و اسید معده مطرح است. چرا که خاصیت قلیایی بودن آن میتواند در تنظیم اسید معده موثر باشد. اما اینها فعلا فقط در حد تئوری است. از لحاظ علمی، اصلا خواص جوش شیرین ناشتا قطعی نیست و در نتیجه ما هم نمیتوانیم در چنین مطلبی انجام این کار را به هر شکلی به شما پیشنهاد کنیم. فقط در صورت تأیید پزشک، میتوانید از جوش شیرین به صورت ناشتا برای رفع مشکلات خود استفاده کنید.
نتیجه
در این مطلب به بررسی خواص جوش شیرین پرداختیم. مادهای که هم فواید بسیاری دارد و هم میتواند در صورت مصرف نادرست و نابجا، باعث ایجاد مشکلات فراوانی شود. به صورت کلی، این ماده بیش از 20 خاصیت دارد که برخی از آنها قطعی، علمی و برخی دیگر یا تأییدیه علمی ندارند و یا صرفا روی افراد کمی تست و بررسی شدهاند.
جدول 1: خواص عمومی جوش شیرین
| موضوع | تأیید علمی | خواستگاه طب سنتی | تست محدود/نتایج قابل اتکا نیست |
|---|---|---|---|
| رفع بوی غذاهای فریزری | ✅ | ❌ | ❌ |
| خوشبوکننده هوا | ✅ | ❌ | ❌ |
| سفیدکننده لباس | ✅ | ❌ | ❌ |
| تمیزکننده آشپزخانه | ✅ | ❌ | ❌ |
| رفع بوی سطل زباله | ✅ | ❌ | ❌ |
| پاککننده لکه فرش | ✅ | ❌ | ❌ |
| تمیزکننده چندمنظوره حمام | ✅ | ❌ | ❌ |
| حذف آفتکش از میوه و سبزیجات | ✅ | ❌ | ❌ |
| صیقلدهنده نقره | ✅ | ❌ | ❌ |
| تمیزکننده ظروف سوخته | ✅ | ❌ | ❌ |
| خاموشکننده آتش روغن و چربی | ✅ | ❌ | ❌ |
| کشتن علفهای هرز | ✅ | ❌ | ❌ |
| رفع بوی بد کفش | ✅ | ❌ | ❌ |
جدول 2: خواص جوش شیرین خوراکی برای بدن
| موضوع | تأیید علمی | خواستگاه طب سنتی | تست محدود/نتایج قابل اتکا نیست |
|---|---|---|---|
| کمک به درمان سوزش معده | ❌ | ✅ | ✅ |
| رفع بوی بد بدن و زیر بغل | ✅ | ✅ | ❌ |
| شستشوی دهان (مثل دهانشویه) | ✅ | ✅ | ❌ |
| سفیدکننده دندان | ✅ | ✅ | ❌ |
| کاهش درد آفت دهان | ✅ | ✅ | ❌ |
| افزایش عملکرد ورزشی | ✅ | ❌ | ❌ |
| کمک به تسکین خارش پوست و آفتابسوختگی | ✅ | ✅ | ❌ |
| کمک به کاهش پیشرفت بیماری کلیه مزمن | ✅ | ❌ | ❌ |
| کمک به درمان سرطان | ❌ | ✅ | ✅ |
درباره سوزش معده باید گفت بسته به مشکلی که معده با آن مواجه است، میتوان جوش شیرین را استفاده کرد. به صورت کلی، این ماده برای دردهای معمولی معده که منشا خاصی جز ترشح اسید معده ندارند شاید موثر باشد، اما بدون مشورت با پزشک به هیچ عنوان نباید آن را استفاده کرد. حتی برای دردهای معمولی.
منبع: Healthline – Integris Health