اگر به دنبال گیاهی هستید که هم زیبایی خیره‌کننده‌ای داشته باشد و هم صبور باشد و به مراقبت کمی نیاز داشته باشد، آگلونما (Aglaonema) که به «همیشه سبز چینی» هم معروف است، جواهری از جنگل‌های گرمسیری آسیاست که آمده تا گوشه‌ای از خانه شما را به یک تابلوی نقاشی زنده تبدیل کند.
گل آگلونما
شاید بپرسید چه چیزی گل آگلونما را تا این حد خاص میکند؟ پاسخ در برگهای آن نهفته است. این گیاه از خانواده «آراسه» (Araceae) است، یعنی با گیاهان معروفی مثل فیلودندرون و دیفن‌باخیا هم‌خانواده است. خاستگاه اصلی آن، جنگل‌های بارانی مرطوب در جنوب شرقی آسیا، چین و گینه‌نو است. این خاستگاه، راز بزرگی را در مورد این گیاه فاش میکند: آگلونما برای زنده ماندن در نور کم و رطوبت بالا تکامل یافته است.
به همین دلیل، این گیاه به یکی از بهترین گیاهان آپارتمانی مقاوم به کم نوری تبدیل شده است. علاوه بر زیبایی، به دلیل توانایی‌اش در تصفیه هوای خانه و حذف سمومی مانند فرمالدهید و بنزن از محیط، شهرت دارد. این گیاه زیبا، نه تنها چشم شما را نوازش میدهد، بلکه هوای پاک‌تری را نیز به شما هدیه میکند.
انواع گیاه آگلونما
دنیای آگلونما دنیای رنگ‌هاست. صدها گونه و هیبرید از این گیاه وجود دارد که هر کدام با الگوها و رنگ‌های منحصربه‌فرد خود، شما را شگفت‌زده می‌کنند. دیگر دوران آگلونماهای صرفاً سبز گذشته است؛ امروزه هیبریدهای جدید، رنگ‌های صورتی، قرمز، سفید و طلایی را به نمایش می‌گذارند.
گل آگلونما برفی
یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین اعضای این خانواده، گل آگلونما برفی است. نام این گیاه کاملاً برازنده آن است؛ برگهای سبز تیره آن به زیبایی با لکههای فراوان سفید و کرمی، گویی که برف روی آن‌ها نشسته، تزئین شدهاند. این تضاد زیبا، این گیاه را به یک نقطه کانونی درخشان در هر اتاقی تبدیل میکند. خبر خوب اینکه نگهداری گل آگلونما برفی بسیار آسان است و به همین دلیل برای افراد مبتدی یک انتخاب عالی محسوب میشود.
آگلونما قرمز
در سال‌های اخیر، انواع آگلونما قرمز طوفانی در دنیای گیاهان آپارتمانی به پا کردهاند. این گیاهان دیگر فقط سبز نیستند. یکی از معروف‌ترین مدل‌های قرمز، «آگلونما سیام آئورا» است. این گل دارای برگهای سبز تیره با حاشیه‌ها، رگبرگ‌ها و ساقه‌هایی به رنگ قرمز یا صورتی آتشین است. برای حفظ این رنگ درخشان، این مدل نسبت به خانواده‌ی سبز خود به نور غیرمستقیم بیشتری نیاز دارد.
گل آگلونما ابلق
اصطلاح «ابلق» به هر گیاهی با برگهای چندرنگ گفته میشود، و گل آگلونما ابلق از زیبا‌ترین‌های این نوع است. یکی از بهترین مثال‌ها «آگلونما سیلور بِی» (Silver Bay) است که در سال ۱۹۹۲ توسط برنامه اصلاح نباتات دانشگاه فلوریدا توسعه یافت. این گیاه دارای برگهای پهن و بزرگی است که مرکز آن‌ها تقریباً به طور کامل نقره‌ای-خاکستری است و با حاشیه‌ای سبز تیره قاب گرفته شده. این گل وقار و آرامش خاصی به فضا می‌بخشد.
گل آگلونما صورتی
اگر به دنبال کمی لطافت و رنگ رمانتیک هستید، گل آگلونما صورتی انتخاب شماست. مدل «آگلونما پینک دالمیشن» (Pink Dalmatian) دقیقاً همین‌طور است. برگهای سبز بزرگ این گیاه با لکههای ظریف صورتی، شبیه به خال‌های سگ نژاد دالمیشن، پوشیده شده است. این گیاه یک انتخاب فانتزی و چشم‌نواز برای اضافه کردن کمی رنگ شاد به میز کار یا قفسه‌های شماست.
گل آگلونما ولنتاین قرمز
این بار به سراغ مدل «آگلونما رِد ولنتاین» (Red Valentine) می‌رویم. تفاوت این گل آگلونما قرمز با مدل «سیام آئورا» در الگوی رنگ است. به جای حاشیه‌های قرمز، «رد ولنتاین» لکههای بزرگ صورتی و قرمز درخشان را در مرکز برگهای سبز خود به نمایش می‌گذارد. این گیاه واقعاً شبیه یک کارت پستال عاشقانه زنده است.
آگلونما سبز
بیایید به ریشهها برگردیم. آگلونما سبز یا مدل‌های کلاسیک، شاید زرق و برق هیبریدهای جدید را نداشته باشند، اما در مقاومت و سازگاری بی‌رقیب‌اند. مدل «آگلونما ماریا» (Maria) که به «اِمِرالد بیوتی» (Emerald Beauty) هم معروف است، یک نمونه عالی است. برگهای سبز تیره آن با الگوهای شورون (V شکل) به رنگ نقره‌ای-خاکستری تزئین شدهاند. این گیاه در تحمل نور کم عالی عمل میکند و میتواند در گوشه‌های تاریک‌تر خانه که گیاهان دیگر در آنجا دوام نمی‌آورند، به راحتی زندگی کند.
آگلونما بلک
برای کسانی که به دنبال گزینه‌ای جسورانه و دراماتیک هستند، آگلونما بلک (Aglaonema Black) انتخاب مناسبی به نظر می‌رسد. مدل‌هایی مانند «بلک چری» (Black Cherry) یا «بلک لگسی» (Black Legacy) دارای برگ‌هایی به قدری تیره هستند که تقریباً سیاه به نظر می‌رسند. این برگهای تیره اغلب با رگبرگ‌های متضاد صورتی یا قرمز همراه می‌شوند که جلوه‌ای خیره‌کننده ایجاد میکند. این یک آگلونما کمیاب و خاص برای کلکسیونرها است.
آگلونما هندوانه‌ای
این گیاه با پپرومیای هندوانه‌ای فرق دارد. آگلونما هندوانه‌ای (Aglaonema Watermelon) یک هیبرید تایلندی جدید و بسیار زیبا است. همانطور که از نامش پیداست، الگوهای جذابی دارد، اما نه شبیه هندوانه! در واقع، برگهای آن بیشتر صورتی روشن با لکههای سبز و ساقههای صورتی رنگ هستند. این یک آگلونما بسیار خاص و جذاب است.
گل آگلونما سفید
اگر «آگلونما برفی» شبیه برگهای برفی بود، گل آگلونما سفید مانند «اسپرینگ اسنو» (Spring Snow) خودِ برف است. برگهای این مدل به جای سبز، عمدتاً سفید-کرمی هستند و فقط رگبرگ‌ها، حاشیه‌ها و لکه‌هایی به رنگ سبز روشن دارند.این گیاه برای روشن کردن فضاهای کم‌نور عالی است، اگرچه برای حفظ این رنگ سفید، به نور غیرمستقیمِ کمی بیشتر از مدل‌های سبز نیاز دارد.
آگلونما طلایی
مدل «آگلونما گلدن بِی» (Golden Bay) نمادی از شکوه و تجمل است. این گیاه دارای برگهای بزرگ خاکستری-سبز است که یک رگبرگ مرکزی پهن و برجسته به رنگ کرمی-سفید یا طلایی دارد. ساقههای آن نیز روشن و تقریباً سفید هستند. این آگلونما طلایی یک انتخاب بسیار شیک برای دفتر کار یا اتاق پذیرایی است.
آگلونما قرمز مینیاتوری
اگرچه بیشتر آگلونما ها ذاتاً گیاهان کندرشدی هستند و برای سال‌ها جمع و جور می‌مانند، اما برخی ارقام به طور طبیعی کوچک‌تر و فشرده‌تر هستند. یک آگلونما قرمز مینیاتوری مانند «رد وِین» با برگهای کوچک‌تر و رشد فشرده، میتواند گزینه‌ای عالی برای فضاهای محدود یا تراریوم‌های بزرگ باشد.
آگلونما پینک لیدی
نام «پینک لیدی» (Pink Lady) اغلب به جای «لِیدی ولنتاین» (Lady Valentine) استفاده میشود. این آگلونما پینک لیدی یکی از خیره‌کننده‌ترین آگلونماهای صورتی است. برگهای سبز آن با لکههای بزرگ و نامنظم صورتی روشن پوشانده شدهاند. این گیاه به قدری زیباست که به تنهایی میتواند کانون توجه در هر اتاقی باشد.
آگلونما ارتشی
این مدل، جواهر کمیاب کلکسیونرهاست: آگلونما ارتشی یا «پیکتوم تریکالر» (Pictum Tricolor). نام «ارتشی» به دلیل الگوی چریکی یا استتاری برگهای آن است. هر برگ ترکیبی منحصربه‌فرد از سه رنگ سبز تیره، سبز روشن و نقره‌ای است. این گیاه رشد بسیار کندی دارد و به همین دلیل معمولاً گران‌قیمت و کمیاب است.
آگلونما ارکلین
آگلونما ارکلین (Harlequin) دقیقاً همان چیزی است که از نامش (به معنی دلقک یا رنگارنگ) انتظار می‌رود. این گیاه یک انفجار رنگ است. برگهای آن ترکیبی شاد و پر هرج و مرج از سبز روشن، لکههای زرد درخشان و رگبرگ‌های صورتی یا قرمز است. این گیاه برای کسانی که از رنگ‌های شاد و جسورانه لذت می‌برند، عالی است.
شرایط نگهداری آگلونما
حالا که با این خانواده رنگارنگ آشنا شدیم، وقت آن رسیده که یاد بگیریم چگونه از آگلونما محبوب خود مراقبت کنیم. خبر خوب این است که نگهداری از آن‌ها به طور شگفت‌انگیزی آسان است.
نور مورد نیاز
ابر-قدرت آگلونما تحمل نور کم است. مدل‌های سبز تیره مانند «آگلونما سبز» (ماریا) می‌توانند در گوشه‌هایی از خانه که نور طبیعی کمی دارند، به خوبی دوام بیاورند. با این حال، قانون کلی این است: آگلونما نور روشن اما غیرمستقیم را ترجیح میدهد. نور مستقیم خورشید، به خصوص در بعد از ظهر، میتواند برگهای زیبای آن را بسوزاند.
نکته تخصصی: هرچه برگهای آگلونما روشن‌تر یا رنگی‌تر باشد (مانند آگلونما قرمز یا صورتی)، برای حفظ آن رنگ‌های زنده به نور غیرمستقیم بیشتری نیاز دارد.
آبیاری صحیح
قاتل شماره یک آگلونما، آبیاری بیش از حد است. این گیاه ترجیح میدهد کمی خشک باشد تا اینکه در آب غرق شود. بهترین قانون این است که اجازه دهید ۵۰ درصد بالای خاک گلدان یا حداقل ۲ تا ۵ سانتیمتر از سطح خاک، قبل از آبیاری بعدی کاملاً خشک شود. وقتی آبیاری می‌کنید، این کار را به طور کامل انجام دهید تا آب از سوراخ‌های زهکشی زیر گلدان خارج شود، و سپس آب اضافی زیر گلدانی را حتماً خالی کنید.
خاک و گلدان مناسب
این گیاه به خاکی با زهکشی عالی نیاز دارد. ریشه‌های غرق در آب برای این گیاه مناسب نیست و موجب نابودی آن میشود. یک مخلوط خاک گلدانی مبتنی بر پیت ماس که با مقدار زیادی پرلیت یا شن مخلوط شده باشد، ایده‌آل است. گلدان نیز باید حتماً دارای سوراخ‌های زهکشی کافی باشد.
دما و رطوبت
به یاد داشته باشید، آگلونما یک گیاه گرمسیری است. دمای ایده‌آل برای آن بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد است. تغییرات ناگهانی دما و بادهای سرد (مانند کنار در یا پنجره باز در زمستان) به این گیاه آسیب می‌رساند.
رطوبت ۵۰ تا ۷۰ درصد برای این گیاه عالی است. اگرچه میتواند رطوبت معمولی خانه را تحمل کند، اما در هوای خشک، ممکن است نوک برگهای آن قهوهای و خشک شود. برای خوشحال کردن آن، میتوانید از یک دستگاه بخور سرد استفاده کنید، آن را در حمام روشن قرار دهید، یا گلدان را روی یک سینی سنگریزه و آب (بدون تماس مستقیم کف گلدان با آب) قرار دهید.
کوددهی و تغذیه
آگلونما گیاه پرخوری نیست. در طول فصل رشد (بهار و تابستان)، میتوانید ماهی یک بار آن را با یک کود مایع متعادل مخصوص گیاهان آپارتمانی (که تا نصف قدرت رقیق شده) تغذیه کنید. در پاییز و زمستان که رشد گیاه کند میشود، کوددهی را متوقف کنید.
نکاتی برای رشد انفجاری این گیاه
اگرچه این گیاه به طور کلی گیاهی کند رشد است، اما میتوانید با فراهم کردن شرایط ایده‌آل، آن را به بهترین حالت رشد خود برسانید. راز رشد انفجاری آگلونما (یا بهتر بگوییم، رشد سالم و قوی) ترکیبی از سه عامل است: نور روشن و غیرمستقیم فراوان، رطوبت بالا، و تغذیه منظم در فصل رشد. گیاهی که در نور کم فقط «زنده» می‌ماند، در نور مناسب «زندگی» خواهد کرد و برگهای جدید و شادابی به شما هدیه میدهد.
دکوراسیون خانه
این گیاه در طراحی داخلی به زیبایی محیط می‌افزاید. برگهای پهن و رنگارنگ آن، بافتی زنده به فضا می‌بخشد. این گیاه برای دکوراسیون پذیرایی کوچک عالی است، زیرا رشد عمودی و فشرده‌ای دارد و فضای زیادی را اشغال نمی‌کند. قرار دادن یک آگلونما قرمز یا صورتی روی میز کنار تخت، میتواند یک چیدمان اتاق خواب ساده را فوراً لوکس و زنده کند. در مقایسه با گیاهان دیگری مانند گل زاموفیلیا، آگلونما تنوع رنگی بسیار بیشتری را ارائه میدهد، اگرچه هر دو از بهترین گزینه‌ها برای نور کم هستند.
علت زرد شدن برگ آگلونما
دیدن برگ زرد روی آگلونما ی زیبا میتواند نگران‌کننده باشد، اما معمولاً یک دلیل ساده و قابل حل دارد. شایع‌ترین علت زرد شدن برگ این گیاه، آبیاری زیاد است. وقتی خاک به طور مداوم خیس باشد، ریشهها نمی‌توانند نفس بکشند و دچار «پوسیدگی ریشه» می‌شوند. ریشه پوسیده نمی‌تواند آب و مواد مغذی را به گیاه برساند، در نتیجه گیاه در حالی که در آب غرق شده، از تشنگی می‌میرد! اولین نشانه‌ی این اتفاق معمولاً علت زرد شدن برگ آگلونما از پایین است؛ گیاه شروع به قربانی کردن برگهای قدیمی‌تر (پایینی) میکند تا زنده بماند.
اگرچه آبیاری زیاد مقصر اصلی است، اما دلایل دیگری نیز می‌توانند باعث آگلونما برفی زرد شدن (یا هر نوع دیگری) شوند:
۱. نور زیاد: قرار گرفتن آگلونمای برفی در معرض نور مستقیم خورشید، برگهای ظریف آن را می‌سوزاند و باعث زرد یا قهوهای شدن آن‌ها میشود.
۲. شوک سرما: اگر گیاه شما کنار یک پنجره سرد یا در معرض باد کولر باشد، استرس ناشی از سرما میتواند باعث زرد شدن ناگهانی برگها شود.
۳. آفات: هجوم شدید آفاتی مانند کنههای تارعنکبوتی که از شیره گیاه تغذیه می‌کنند، میتواند باعث ایجاد لکههای زرد و بی‌حال شدن برگها شود.
۴. کمبود رطوبت (نوک قهوهای): این مورد کمی متفاوت است. اگر فقط نوک و حاشیه برگها قهوهای و خشک می‌شوند، اما بقیه برگ سالم است، این معمولاً نشانه هوای خشک یا سوختگی ناشی از کود زیاد است.
روش‌های تکثیر آگلونما
یکی از لذت‌بخش‌ترین جنبه‌های نگهداری از گیاهان، تکثیر آگلونما و هدیه دادن آن به دوستان است. خوشبختانه، این کار بسیار ساده است.
تکثیر آگلونما با قلمه
رایج‌ترین روش تکثیر این گیاه با قلمه زدن ساقه است.
۱. یک ساقه سالم به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر را انتخاب کنید.
۲. با یک چاقوی تیز و تمیز، ساقه را درست زیر یک «گره» ببرید. گره‌ها حلقه‌هایی روی ساقه هستند که برگها از آنجا رشد می‌کنند.
۳. قلمه را میتوانید در یک لیوان آب قرار دهید (آب را هر چند روز یکبار عوض کنید) یا مستقیماً در خاک مرطوب و سبک بکارید.
۴. نکته تخصصی: ریشه‌هایی که در آب رشد می‌کنند (ریشه‌های آبی) با ریشه‌هایی که در خاک رشد می‌کنند (ریشه‌های خاکی) متفاوت هستند. ریشه‌های آبی شکننده‌ترند و گاهی هنگام انتقال به خاک دچار شوک می‌شوند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان ریشه‌دار کردن مستقیم قلمه در خاک را برای داشتن گیاهی قوی‌تر ترجیح می‌دهند.
تکثیر از طریق تقسیم
ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش، تکثیر از طریق تقسیم است. آگلونما به مرور زمان پاجوش‌ها یا Daughter Plants در کنار گیاه اصلی تولید میکند. در فصل بهار و هنگام تعویض گلدان، میتوانید به آرامی گیاه را از گلدان خارج کرده و این پاجوش‌ها را (به شرطی که ریشه‌های مستقل خود را داشته باشند) از گیاه مادری جدا کنید و در گلدان‌های جداگانه بکارید.
آیا تکثیر آگلونما از طریق برگ ممکن است؟
این یک سوال رایج است. پاسخ کوتاه و قاطع: خیر. بر خلاف برخی گیاهان (مانند ساکولنت‌ها)، تکثیر آگلونما از طریق برگ به تنهایی ممکن نیست. یک برگ آگلونما که در آب یا خاک قرار داده شود، ریشه نخواهد داد و گیاه جدیدی تولید نخواهد کرد. برای تکثیر موفق، قلمه شما حتماً باید شامل بخشی از ساقه و حداقل یک گره باشد. این یک نکته بسیار مهم است که شما را از ماه‌ها انتظار بیهوده نجات میدهد.
بیماری های گیاه آگلونما
آگلونما گیاه نسبتاً مقاومی در برابر آفات است، اما مصون نیست.
آفات رایج
مراقب این مهمانان ناخوانده باشید:
- شپشک آردآلود: لکههای سفید پنبه‌ای که در درزهای برگ و ساقه پنهان می‌شوند و از شیره گیاه تغذیه می‌کنند.
- کنه تارعنکبوتی: موجودات ریزی که در هوای خشک فعال می‌شوند و باعث زرد شدن و ایجاد تارهای ریز زیر برگها می‌شوند.
- شپشک سپردار: برجستگی‌های کوچک و قهوهای روی ساقه‌ها که به سختی جدا می‌شوند.
- شته: حشرات سبز یا سیاه ریزی که به جوانه‌های جدید حمله می‌کنند.
برای درمان، میتوانید از پنبه آغشته به الکل برای حذف دستی (مخصوصاً برای شپشک‌ها) یا اسپری روغن چریش یا صابون حشره‌کش استفاده کنید.
بیماریهای قارچی
پوسیدگی ریشه شایع‌ترین بیماری است که در اثر آبیاری زیاد ایجاد میشود. علاوه بر این، بیماری لکه برگی نیز ممکن است در اثر رطوبت زیاد روی برگها یا تهویه نامناسب هوا رخ دهد. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است: از خیس کردن برگها هنگام آبیاری خودداری کنید و اجازه دهید هوا در اطراف گیاه شما جریان داشته باشد.1
آیا آگلونما برفی سمی است؟
پاسخ صریح به این سوال یک «بله» قاطع است. سمی بودن مختص آگلونما برفی نیست؛ تمام گونه‌های آن، از «سیلور بِی» گرفته تا «لِیدی ولنتاین»، برای انسان‌ها و حیوانات خانگی (سگ‌ها و گربه‌ها) سمی هستند. دلیل این سمیت، وجود کریستال‌های نامحلول «اگزالات کلسیم» در تمام قسمت‌های گیاه است. این کریستال‌ها مانند میلیون‌ها سوزن میکروسکوپی عمل می‌کنند. اگر برگ یا ساقه این گیاه جویده شود، این کریستال‌ها در بافت نرم دهان، زبان و گلو فرو رفته و باعث تحریک شدید، درد، تورم، آبریزش دهان و گاهی (در موارد نادر) سختی در تنفس می‌شوند. حتی شیره گیاه نیز میتواند باعث تحریک و خارش پوست حساس شود.
بنابراین، در حالی که آگلونما برفی سمی است، این به معنای عدم نگهداری از آن نیست. فقط کافی است آن را دور از دسترس کودکان کنجکاو و حیوانات خانگی قرار دهید تا بتوانید با خیال راحت از زیبایی این گیاه فوق‌العاده لذت ببرید.
منابع: Foliage Factory – International Aroid Society – Aura Greens – Pots for Plants PH – Joy Us Garden
