موهای ما تنها پوششی زیبا برای سر نیستند؛ آنها آینهای هستند از سبک زندگی، تغذیه، ژنتیک و حتی محیطی که در آن زندگی میکنیم. وقتی صحبت از «تخلخل مو» یا «پراسیتی مو» میکنیم، در واقع داریم به توانایی موها برای جذب و نگهداری رطوبت اشاره میکنیم؛ عاملی که به طور مستقیم روی حالت، نرمی، شکنندگی و درخشش آنها تاثیر میگذارد. شاید تا به حال شنیده باشید که بعضی موها نرم و لطیفاند و برخی دیگر خشک و وز میشوند، اما علت این تفاوتها چیست؟ پاسخ در میزان تخلخل مو نهفته است. درک تخلخل مو به شما کمک میکند تا محصولات مراقبتی مناسب، روشهای درست شستشو و حتی سبکهای محافظتی مناسب با نوع موهایتان را انتخاب کنید. این مقاله قصد دارد به شما نشان دهد تخلخل مو چیست، چه انواعی دارد و چگونه میتوان با شناخت این ویژگی، سلامت و زیبایی موها را به حداکثر رساند.
تخلخل مو چیست؟
تخلخل مو، یا به زبان تخصصی hair porosity، به توانایی مو برای جذب و نگهداری رطوبت (آب و محصولات مراقبتی) گفته میشود. این ویژگی به ساختار بیرونی مو یعنی لایه کوتیکول مو بستگی دارد. اگر بخواهیم دقیقتر توضیح دهیم که کوتیکول مو چیست، باید گفت کوتیکولها لایههای محافظی شبیه فلسهای بسیار ریز هستند که سطح تار مو را میپوشانند و میزان باز یا بسته بودن آنها مشخص میکند رطوبت تا چه اندازه میتواند وارد مو شود یا از آن خارج گردد.
اگر تصور کنید تار مو مانند یک اسفنج کوچک باشد، تخلخل تعیین میکند این اسفنج چقدر میتواند آب را جذب کند و چقدر قادر به نگه داشتن آن است. همین ویژگی، تاثیر زیادی در نوع مراقبت، انتخاب محصولات، نحوه شستشو و حتی نتیجه رنگ کردن موها دارد. به طور کلی، ساختار کورتکس مو میتواند نقش پررنگی را در این رابطه ایفا کند.
چرا تخلخل مو اهمیت دارد؟
- پاسخ به اینکه چرا بعضی موها خیلی سریع خشک میشوند یا وز میگیرند.
- کمک به انتخاب شامپو، نرمکننده، روغنها و ماسکهای مناسب
- جلوگیری از خشکی بیش از حد، شکستگی و آسیبهای حرارتی
- مدیریت بهتر نتیجه رنگ، کرلی و حالتدهی مو
در حقیقت، شناخت تخلخل مو باعث میشود روش مراقبتتان علمیتر و شخصیتر شود، نه فقط بر اساس آزمون و خطا. همچنین برای انجام گرافت مو بهتر است تخلخل مو ابتدا به درستی سنجیده شود.
انواع تخلخل مو
بر اساس سطح باز یا بسته بودن کوتیکولها، موها به سه نوع اصلی تقسیم میشوند: کمتخلخل، متوسطتخلخل و پرتخلخل.
تخلخل پایین (Low Porosity)
در این نوع، کوتیکولهای مو بسیار نزدیک و فشرده هستند، بنابراین ورود رطوبت به داخل ساقه مو کمی سختتر است. شناخت این ویژگی برای انتخاب انواع روش تقویت ساقه مو اهمیت زیادی دارد، چون موهایی با تخلخل پایین به مراقبت هدفمندتری نیاز دارند. ویژگیها و رفتارهای معمول این نوع مو عبارتاند از
- مو دیر خیس میشود و به سختی آب را جذب میکند.
- ممکن است محصولات روی سطح مو بنشیند بدون جذب شدن سریع.
- زمان خشک شدن طولانیتر است.
- درخشندگی طبیعی دارد اما ممکن است رطوبترسانی کافی را سخت جذب کند.
اگر پس از اسپری آب یا خیس کردن، قطرات آب روی مو جمع شود و به سرعت داخل نرود، احتمالا تخلخل پایین دارید.
تخلخل متوسط (Medium/Normal Porosity)
این نوع متعادلترین حالت تخلخل به شمار میرود؛ کوتیکولها نه خیلی باز و نه خیلی بسته هستند. ویژگیها و رفتارهای معمول:
- آب و رطوبت را به خوبی جذب میکند.
- رطوبت را برای زمان مناسبی حفظ میکند.
- مدیریت مو و حالتدهی راحتتر است.
- کمتر دچار موخوره و وز میشود.
این نوع موها معمولا سلامت موهای نرمال و قابل کنترل را نشان میدهند و نیاز به مراقبتهای اساسی بیشتری ندارند.
تخلخل بالا (High Porosity)
در این حالت، کوتیکولها بسیار باز یا حتی آسیبدیده هستند؛ این موضوع باعث میشود آب به سرعت وارد مو شود اما زود هم خارج شود و نتواند رطوبت را نگه دارد. این وضعیت اهمیت ویژهای در برداشت گرافت مو پیدا میکند، زیرا موهای با کوتیکول آسیبدیده یا باز، نسبت به کشش و دستکاری حساستر هستند و نیاز به مراقبت ویژه برای حفظ سلامت گرافتها دارند. ویژگیها و رفتارهای معمول این نوع مو عبارتاند از:
- مو سریعا آب را جذب میکند.
- رطوبت را نیز خیلی سریع از دست میدهد.
- خشک و وز به نظر میرسد، شکننده میشود.
- اغلب به درمانهای عمیق و تقویت نیاز دارد.
تخلخل بالا معمولا نتیجه آسیبهای شیمیایی (رنگ، دکلره)، گرمای زیاد و اشعه UV است، اما ژنتیک هم میتواند نقش داشته باشد.
نحوه تست تخلخل مو
برای شناخت دقیق نوع تخلخل مو، چند روش ساده و قابل انجام در خانه وجود دارد که به شما کمک میکند تشخیص دهید موهای شما کمتخلخل، متوسط یا پرتخلخل هستند.
تست شناوری در آب
یک تار مو سالم و تمیز را جدا کنید و داخل یک لیوان آب قرار دهید:
- روی آب میماند: مو کمتخلخل است و کوتیکولهای بسته دارد.
- در وسط شناور میماند: مو متوسطتخلخل است.
- سریع ته لیوان میرود: مو پرتخلخل است و کوتیکولهای باز یا آسیبدیده دارد.
تست جذب روغن یا آب
یک قطره آب یا روغن روی ساقه مو بریزید:
- اگر قطره سریع جذب شد یعنی تخلخل بالا
- اگر قطره مدت طولانی روی سطح ماند یعنی تخلخل پایین
- جذب متوسط یعنی تخلخل متوسط
بررسی بافت و ظاهر مو
- موهای خشک، وز و شکننده معمولا پرتخلخل هستند.
- موهای صاف، براق و نرم معمولا کمتخلخل هستند.
- موهای متعادل و قابل کنترل، تخلخل متوسط دارند.
این تستها به شما کمک میکنند تا بر اساس نوع واقعی مو، روتین مراقبت، محصولات و ماسکهای مناسب را انتخاب کرده و به تبع سلامت موها را به بهترین شکل حفظ کنید.
درمان تخلخل مو و نحوه مراقبت
روشهای مراقبتی فرق میکند چون هر نوع تخلخل نیازهای متفاوتی دارد.
مراقبت از موهای کمتخلخل
برای مراقبت از موهای کمتخلخل بهتر است که:
- از محصولات سبک، آبمحور استفاده کنید تا رطوبت راحتتر جذب شود.
- از آب گرم هنگام شستشو بهره ببرید تا کوتیکول بازتر شود.
- ماسکها و نرمکنندههای سبک را به شکل یکنواخت بزنید.
- تمرکز روی روشن کردن کوتیکولها (مثلا با بخار یا حوله گرم)
هدف این است که راه ورود رطوبت را برای کوتیکولهای بسته بازتر کنید و از تجمع محصول روی سطح جلوگیری کنید.
مراقبت از موهای متوسطتخلخل
برای مراقبت از موهای متوسطتخلخل بهتر است که:
- برنامه روتین معمول با شامپو + نرمکننده کافی است.
- از ماسکهای دورهای برای نگهداشتن رطوبت استفاده کنید.
- مصرف پروتئین را به اندازه نگه دارید تا تعادل رطوبت و استحکام حفظ شود.
این نوع موها معمولا مشکلی با جذب یا ذخیره رطوبت ندارند اما مراقبت منظم میتواند سلامت و براقیت را افزایش دهد.
مراقبت از موهای پرتخلخل
برای مراقبت از موهای پرتخلخل بهتر است که:
- از ماسکها و محصولات رطوبترسان عمیق و سنگین استفاده کنید.
- از روغنها و کرمهای سنگین برای نگه داشتن رطوبت استفاده کنید.
- درمانهای پروتئینی (برای تقویت کوتیکولهای آسیبدیده) بسیار موثرند.
- از حرارت زیاد (سشوار، اتو) خودداری کنید.
هدف در این حالت، بستن منافذ زیاد کوتیکولها و تقویت مو برای حفظ رطوبت است.
درک بهتر از تخلخل مو؛ خرید محصولات مراقبتی موی بهتر
تخلخل مو یک مفهوم کلیدی در مراقبت از موست که با دانستن آن میتوانید براساس ساختار واقعی موهایتان، محصولات و روشهای مناسب انتخاب کنید. این شناخت باعث میشود دیگر وقت و پول شما صرف آزمون و خطا نشود و برنامه مراقبتی مو دقیقتر، هوشمندانهتر و موثرتر شود. اگر بدانید موهای شما چقدر رطوبت جذب و حفظ میکنند، میتوانید از خشکی، وزی و آسیبهای غیرضروری جلوگیری کرده و به تبع درخشندگی و لطافت طبیعی مو را بهتر حفظ کنید.
منبع: Healthline – curlsmith
