موخوره چیست و چطور باید آن را درمان کرد؟

موها در اثر بی‌توجهی، استفاده بیش از حد از وسایل حرارتی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، به مرور آسیب می‌بینند و در نهایت به مشکل رایج و ناخوشایندی به نام «موخوره» یا Trichoptilosis دچار می‌شوند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که انتهای تار مو به دلیل خشکی، شکنندگی یا عوامل محیطی، دو یا چند شاخه می‌شود و ظاهر مو را خشن و ناهماهنگ نشان می‌دهد. عواملی مانند حرارت زیاد سشوار و اتو، تابش مستقیم آفتاب، تغییرات آب‌وهوایی و ترکیبات شیمیایی موجود در محصولات مراقبتی از مهم‌ترین دلایل ایجاد موخوره هستند. از آنجا که هر تار مو می‌تواند چند سال رشد کند و در این مدت به تدریج دچار آسیب شود، داشتن یک برنامه منظم و علمی برای مراقبت از مو در خانه نه‌تنها به حفظ زیبایی، بلکه به سلامت و استحکام آن نیز کمک می‌کند. در این مطلب قصد داریم به صورت کامل به بررسی موخوره بپردازیم.

مو‌خوره چیست و چه مضراتی دارد؟

در پاسخ به این پرسش که موخوره چیست باید بگوییم موخوره (split ends یا از لحاظ علمی trichoptilosis) زمانی رخ می‌دهد که ساختار محافظ کوتیکول روی ساقه‌ی مو در قسمت انتهایی تار دچار آسیب و فرسودگی شود. با از بین رفتن پوشش محافظ، هسته‌ی داخلی مو (کورتیس یا مغز مو) به‌ظاهر بیرون می‌زند و ساقه به دو یا چند شاخه تقسیم می‌شود. این شکافت معمولاً از انتهای مو شروع می‌شود و در صورت عدم رسیدگی ممکن است به سمت بالا حرکت کند.

عوارض موخوره

موخوره را اگر بدون درمان رها کنید، می‌تواند پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:

• افزایش شکستگی و از دست رفتن طول مو
• کاهش ضخامت ظاهری تارها و احساس شکنندگی
• تضعیف تارهای مو و مقاومت کمتر در برابر کشش و تنش فیزیکی
• کاهش شفافیت و درخشندگی موها
• مشکل در حالت‌دهی مو
• تکه‌های نامتوازن و نامنظم در نوک مو

انواع مو خوره

جهت درمان مؤثر موخوره، ضروری است ابتدا بدانیم این آسیب چه شکل‌هایی دارد. زیرا نوع موخوره تعیین‌کننده بهترین روش درمان و مراقبت است. موخوره فقط یک نوع نیست؛ انواع مختلفی دارد که شدت، ظاهر و جایگاه آن‌ها روی ساقه‌ی مو با یکدیگر متفاوت است. تشخیص صحیح به کمک نگاه دقیق به حالت ساقه مو، محل شروع آسیب، تعداد شاخه‌ها و نوع جدا شدن تارها امکان‌پذیر است.

انو‌ا‌ع کمتر رایج موخوره

این نوع موخوره‌ها شیوع کمتری دارند یا معمولاً ترکیبی از چند حالت اصلی‌اند، اما در آسیب‌های شدید یا خاص دیده می‌شوند:

• مو‌خو‌ره چروک (Crinkle Split): ظاهر سوخته و موج‌دار در انتهای مو، معمولاً ناشی از حرارت مستقیم اتو یا سشوار داغ.
• موخور‌ه دوبل (Double Split): ترکیبی از دو شکاف پشت سر هم در طول یک تار مو.
• موخو‌ره ضخیم (Thick Split): تار مو در محل شکاف ضخیم‌تر و تیره‌تر از معمول به نظر می‌رسد.
• موخو‌ر‌ه بلند (Long Split): دوشاخه‌شدن تا نزدیک ریشه ادامه پیدا کرده است؛ نشانه آسیب شدید و مزمن.
• مو خوره جوانه یا فرعی (Offshoot Split): شکاف کوچکی در کنار ساقه اصلی مو که شبیه جوانه از ساقه بیرون زده است.
• مو خوره پیچیده (Complex Knot Split): ترکیبی از گره، ترک و شاخه‌شدن هم‌زمان در یک تار مو.

علت موخوره

لازم است اشاره کنیم که موخوره نتیجه‌ای‌ست از تخریب پوشش محافظ مو (کوتیکول) و تضعیف ساختار داخلی آن. زمانی که این لایه بیرونی آسیب می‌بیند یا تخریب شود، مو دیگر توان مقابله با تنش‌های روزمره را ندارد و در نهایت در قسمت‌هایی از ساقه به صورت شکاف و زبری بروز می‌کند. برای درمان و جلوگیری از موخوره، باید بدانیم چه عواملی باعث آغاز این آسیب می‌شوند تا بتوان با حذف یا کاهش آن‌ها از گسترش موخوره جلوگیری کرد.

• حرارت شدید: استفاده مکرر از سشوار و اتو با دمای بالا، ساختار مو را تخریب کرده و کوتیکول را آسیب می‌زند.
• فرایندهای شیمیایی: رنگ، دکلره و کراتینه می‌توانند پیوندهای داخلی مو را شکسته و پوشش محافظ را ضعیف کنند.
• آسیب مکانیکی: شانه کردن خشن، مالش با حوله مرطوب و گره‌زدن مکرر موها به تدریج مو را فرسوده می‌کنند.
• تابش آفتاب و UV: قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث خشک شدن و شکنندگی مو می‌شود.
• آب استخر و آب شور: کلر و نمک باعث خشک شدن و افزایش اصطکاک موها می‌شوند.
• محصولات بی‌کیفیت: شامپوها و نرم‌کننده‌های حاوی مواد شیمیایی خشن می‌توانند چربی طبیعی مو را از بین ببرند.
• خشکی و کمبود رطوبت: موهای خشک انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و شکننده می‌شوند.
• پیرشدن مو: هر چه مو بلندتر و بیشتر در معرض عوامل خارجی باشد، احتمال آسیب و فرسودگی بیشتر می‌شود.

علائم موخوره

موخوره پیش از آنکه صرفاً یک نقص ظاهری باشد، علامتی است از آسیب‌دیدگی ساختار مو. هنگامی که پوشش محافظ مو (کوتیکول) تخریب می‌شود، امکان شاخه شدن تار مو یا زبری آن افزایش پیدا می‌کند. در بسیاری از موارد، علائم موخوره ابتدا بسیار ظریف‌اند و فقط با دقت به نوک مو یا لمس آن می‌توان آن‌ها را تشخیص داد، اما با پیشرفت آسیب، نشانه‌ها واضح‌تر می‌شوند. در ادامه لیستی از علائم رایج موخوره را می‌توانید ببینید؛

• نوک موهایی با ظاهر نخ‌ریسی، شکاف‌خورده یا دو شاخه
• بافتی ناصاف یا ناهمگن در انتهای تار مو
• افزایش شکنندگی هنگام شانه‌کردن یا برس‌زدن
• ظاهر کدر یا مات در انتهای مو نسبت به بخش‌های بالاتر
• موهایی که به نظر باریک‌تر یا پراکنده‌تر در قسمت انتهایی می‌آیند
• رشته‌های مو با شاخه‌های متعدد یا شکاف‌هایی به شکل درخت در نوک تار
• گره‌ها یا درهم‌پیچیدگی بیشتر در نوک مو
• رنگ روشن‌تر یا نقاط سفید کوچک در انتهای مو (نشان‌دهنده شکستگی)
• ریزش بیشتر مو در هنگام برس‌زدن یا هنگام شست‌وشو

 درمان سریع موخوره

فواید موخوره گیری بسیار زیاد است. از جمله حفظ زیبایی مو، حفظ سلامت آن، جلوگیری از آسیب به ساقه مو و کلی موارد دیگر. در نتیجه درمان آن به شدت اهمیت دارد. اگر برایتان سوال پیش آمده که ٰچگونه موخوره را از بین ببریم؟ باید بگوییم درمان موخوره به دو روش کلی انجام می‌شود؛ روش سریع یا کلینیکی و روش خانگی یا تدریجی. اگر موهایتان دچار موخوره شدید است، سریع‌ترین و مؤثرترین راه، کوتاهی مو یا استفاده از دستگاه موخوره‌گیر خواهد بود. این روش، تنها راه قطعی برای از بین بردن موخوره محسوب می‌شود، زیرا زمانی که ساقه مو شکاف خورده و از هم جدا باشد، هیچ ماده یا ماسکی نمی‌تواند آن را ترمیم کند. به صورت کلی روش‌های زیر به سرعت موخوره را درمان می‌کنند؛

مو‌خو‌ره گیری با دستگاه

موخوره گیری با دستگاه یکی از روش‌های جدید و سریع برای رفع موخوره است، بدون آنکه نیاز باشد قد مو به‌صورت محسوس کوتاه شود. موخوره گیری با دستگاه معمولاً با دستگاهی به نام Split Ender انجام می‌شود. در این فرآیند، موهای سالم کاملاً دست‌نخورده باقی می‌مانند و فقط قسمت‌های دارای موخوره بریده می‌شوند.

کوتاه کردن مو؛ قاتل موخوره

واقعیت این است که تنها درمان قطعی و قاتل موخوره، کوتاه کردن موهاست. نوک‌گیری منظم (هر 6 هفته یک‌بار) از گسترش موخوره جلوگیری می‌کند. به هیچ وجه از روش‌های غیرعلمی مانند سوزاندن مو با شمع استفاده نکنید.

کراتینه کردن یا پروتئین‌تراپی مو

یکی دیگر از روش‌های سریع برای درمان موخوره شدید است. در این روش، لایه‌ای از کراتین روی تارهای مو کشیده می‌شود تا موها صاف‌تر و مقاوم‌تر شوند. توصیه می‌شود کراتینه کردن فقط توسط متخصص و با مواد باکیفیت انجام گیرد.

روغن‌تراپی مو

یکی دیگر از روش‌های موثر برای برطرف کردن موخوره، روغن‌تراپی است که با استفاده از روغن‌های مفید مثل آرگان، نارگیل و… انجام می‌شود.

درمان خانگی موخوره

درمان خانگی موخوره معمولاً فرآیندی آهسته‌تر نسبت به روش‌های تخصصی و سالنی دارند و بیشتر برای جلوگیری از موخوره و کنترل آن در مراحل ابتدایی مؤثرند. بنابراین اگر موهایتان دچار موخوره شدید است، باید صبور باشید و در کنار درمان خانگی موخوره، مراقبت‌های کلی از مو را نیز در برنامه خود قرار دهید. با این حال، درمان‌های خانگی عموماً کم‌ضرر، طبیعی و قابل تکرار هستند و به حفظ سلامت و درخشندگی مو کمک می‌کنند.

ما‌‌سک شنبلیله

شنبلیله خاصیت نرم‌کنندگی و تقویت‌کنندگی دارد. برای تهیه این ماسک، مراحل زیر را دنبال کنید؛

• شنبلیله را خرد کرده و در آب داغ بریزید و اجازه دهید خنک شود.
• به ازای هر لیوان از این محلول، یک قاشق روغن زیتون اضافه کنید.
• پس از یک ساعت محلول را صاف کرده و به ساقه موها بزنید.
• بعد از حدود یک ساعت موها را بشویید.

ما‌سک عسل

عسل به‌دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی، از خشک شدن مو و ایجاد موخوره جلوگیری می‌کند.

• 2 قاشق عسل، 2 قاشق روغن زیتون، 2 قاشق گلیسیرین و 2 قاشق روغن بادام را با هم مخلوط کنید.
• روی ساقه مو ماساژ دهید.
• بعد از 30 دقیقه بشویید.

ماسک آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا خاصیت ترمیم‌کنندگی قوی دارد. بنابراین برای درمان موخوره یک راه حل بسیار خوب به حساب می‌آید. برای تهیه این ماسک کافی است؛

• 2 برگ ژل آلوئه‌ورا را با 2 قاشق روغن زیتون، 2 قاشق روغن کرچک و 1 قاشق آب‌لیمو ترکیب کنید.
• روی موها بمالید، 30 دقیقه صبر کنید و سپس بشویید.

‌درمان موخوره با ماسک‌‌‌‌ بابا آدم و رزماری

این ترکیب به تقویت فولیکول‌ها و رطوبت‌رسانی عمیق مو کمک می‌کند. برای اینکه بتوانید با این ماسک موخوره را درمان کنید، باید؛

• ریشه گیاه بابا آدم و برگ رزماری را حرارت دهید.
• محلول صاف‌شده را روی ساقه مو ماساژ دهید.
• پس از حدود 8 ساعت موها را بشویید.

توجه داشته باشید این ماسک‌ها بر پایه‌ی طب سنتی هستند. بنابراین برای تعداد دفعات استفاده (معمولاً 1 تا 2 بار در هفته)، بهتر است از متخصص طب سنتی مشورت بگیرید. به‌طور کلی اگر مواد با پوست سر تماس نداشته باشند، خطر یا ضرری نخواهند داشت. همچنین پیشنهاد می‌شود حتما قبل از استفاده روی پوست سر، ابتدا با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

درمان مو خوره با سرکه

درمان مو خوره با سرکه یک روش رایج برای این مشکل است. سرکه (به‌ویژه سرکه سیب طبیعی) به دلیل خاصیت اسیدی ملایم، باعث متعادل شدن PH مو و بستن کوتیکول‌های باز می‌شود و قاتل موخوره است. این فرآیند از شکنندگی ساقه مو جلوگیری کرده و ظاهر موها را براق‌تر می‌کند.

• یک فنجان سرکه سیب را با یک فنجان آب ولرم مخلوط کنید.
• پس از شست‌وشوی مو با شامپو، محلول را روی ساقه موها بریزید و به‌آرامی ماساژ دهید.
• بعد از حدود 10 دقیقه، موها را با آب خنک آبکشی کنید.
• استفاده بیش از دو بار در هفته توصیه نمی‌شود؛ زیرا خاصیت اسیدی سرکه در مصرف مداوم می‌تواند موها را خشک کند.
• اگر پوست سرتان حساس است، ابتدا تست حساسیت انجام دهید.

حنا برای مو خوره

حنا یکی از قدیمی‌ترین درمان‌های طبیعی برای موخوره و خشکی مو است. این ماده گیاهی با ایجاد یک لایه محافظ طبیعی روی ساقه مو، مانع از تبخیر رطوبت می‌شود و در نتیجه به تقویت و ضخیم‌تر شدن مو کمک می‌کند. برای استفاده از حنا برای مو خوره روش زیر را دنبال کنید؛

• دو قاشق پودر حنا را با کمی چای دم‌کرده غلیظ یا قهوه مخلوط کنید تا خمیری یک‌دست به‌دست آید.
• خمیر را به مدت 30 دقیقه در ظرف دربسته قرار دهید تا رنگ و مواد فعال حنا آزاد شوند.
• سپس خمیر را روی ساقه مو (نه ریشه) بزنید و حدود 45 تا 60 دقیقه صبر کنید.
• موها را با آب ولرم و کمی نرم‌کننده شست‌وشو دهید.
• حنا ممکن است رنگ مو را کمی تغییر دهد؛ بنابراین برای موهای روشن یا رنگ‌دار، باید با احتیاط استفاده کنید.
• استفاده از حنا هر سه تا چهار هفته یک‌بار کافی است.

روغن برای مو خوره

روغن‌درمانی یکی از مؤثرترین راه‌های جلوگیری از موخوره و بهبود موخوره‌های خفیف است. روغن‌ها با نفوذ به ساقه مو، آن را نرم، مرطوب و انعطاف‌پذیر نگه می‌دارند. بهترین روغن برای مو خوره عبارت‌اند از:

• ر‌و‌غن زیتون: رطوبت‌رسان قوی و محافظ در برابر حرارت.
• روغن آرگان: سرشار از ویتامین E و اسیدهای چرب، کمک به بازسازی موهای آسیب‌دیده.
• ر‌وغن بادام شیرین: تقویت‌کننده طبیعی و ضد شکنندگی مو.
• رو‌غن نارگیل: نفوذ بالا به تار مو و جلوگیری از تبخیر رطوبت داخلی.
• وازلین: وازلین درمان قطعی نیست، اما به پنهان کردن موخوره و جلوگیری از خشکی کمک می‌کند.

توجه داشته باشید روغن تراپی یکی از بهترین روش‌ها برای درمان یا جلوگیری از موخوره ریش در مردان است. بنابراین اگر به ریش بلند علاقه دارید، حتما استفاده از روغن را در روتین پوست و موی خود فراموش نکنید.

روش استفاده عمومی

• چند قطره از روغن یا کرم دلخواه را در کف دست گرم کنید.
• روغن یا کرم را روی ساقه و انتهای موها ماساژ دهید.
• موها را با حوله گرم بپوشانید و 30 تا 60 دقیقه صبر کنید.
• سپس با شامپوی ملایم بشویید.
• روغن را روی پوست سر چرب یا دارای شوره زیاد استفاده نکنید.
• برای نتیجه بهتر، این کار را یک تا دو بار در هفته انجام دهید.

شامپوهای ضد موخوره

یک شامپوی ضد موخوره مؤثر باید هم‌زمان پاک‌کنندگی ملایم، تغذیه‌ی ساقه‌ی مو، ترمیم ساختار داخلی تار مو و محافظت در برابر عوامل آسیب‌زا را انجام دهد. برای دستیابی به بهترین نتیجه، توصیه می‌شود از شامپوی مناسب در کنار نرم‌کننده و ماسک موی مغذی استفاده شود و دفعات شست‌وشو محدود به دو تا سه بار در هفته باشد. مهم‌ترین ویژگی‌های چنین شامپویی عبارت‌اند از:

• فاقد سولفات‌های قوی: سولفات‌ها چربی طبیعی مو را از بین می‌برند. شامپوهای بدون سولفات رطوبت مو را حفظ می‌کنند.
• حاوی کراتین هیدرولیز: کراتین آسیب‌های مو را ترمیم کرده و مقاومت آن را افزایش می‌دهد.
• دارای روغن‌های مغذی: روغن‌هایی مانند آرگان و نارگیل موجب نرمی و درخشندگی مو می‌شوند.
• آبرسان‌های مؤثر: ترکیباتی مثل آلوئه‌ورا و گلیسیرین رطوبت مو را حفظ می‌کنند.
• pH متعادل: شامپو با pH 4.5 تا 5.5، مو را صاف و براق نگه می‌دارد.
• فاقد الکل و ترکیبات خشن: ترکیبات الکلی باعث خشکی و شکنندگی مو می‌شوند.
• حاوی ترکیبات محافظ: فیلتر UV و آنتی‌اکسیدان‌ها از آسیب‌های محیطی و حرارتی جلوگیری می‌کنند.

نحوه‌ی صحیح استفاده از شامپو برای مو خوره

برای دستیابی به نتیجه‌ی مطلوب، نحوه‌ی استفاده از شامپو برای مو خوره به اندازه‌ی ترکیبات آن اهمیت دارد. بنابراین حتما موارد زیر را رعایت کنید.

معرفی بهترین شامپو‌ها برای مو خوره (ایرانی و خارجی)

برای انتخاب بهترین اسپری موخوره یا شامپو برای مو خوره پیشنهاد می‌کنیم حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. اما به صورت کلی یک سری محصول امتحان‌پس‌داده در بازار وجود دارند که برای رفع موخوره موثر هستند. توجه داشته باشید شامپو ضد موخوره ایرانی هم کیفیت بسیار بالایی دارد. بنابراین حتما نیاز نیست به دنبال محصولات خارجی باشید. مگر اینکه پزشک دستور چنین چیزی را صادر کند.

روش‌های پیشگیری از ایجاد موخوره

موخوره نتیجه‌ی آسیب و خشکی تارهای مو است و جلوگیری از موخوره نسبت به درمان، هم ساده‌تر و هم مؤثرتر است. رعایت نکات ساده‌ای در مراقبت روزانه از مو می‌تواند به حفظ سلامت ساقه‌ها و جلوگیری از ایجاد دوشاخه شدن نوک موها کمک کند. این نکات شامل حفظ رطوبت مو، محافظت در برابر حرارت و مواد شیمیایی، و رعایت اصول شست‌وشو و شانه کردن موها می‌شود.

• کوتاه کردن منظم نوک موها (هر 6–8 هفته یک‌بار)
• شست‌وشوی موها با شامپوهای ملایم و فاقد سولفات
• استفاده از نرم‌کننده و ماسک موی مغذی پس از هر شست‌وشو
• خشک کردن موها با ملایمت و اجتناب از مالش شدید حوله
• استفاده محدود از اتو، سشوار و سایر ابزارهای حرارتی
• محافظت از مو در برابر نور خورشید و عوامل محیطی
• استفاده از روغن‌ها و محصولات آبرسان به‌صورت دوره‌ای
• شانه کردن موها به‌آرامی و با شانه‌ی دندانه پهن، به‌ویژه زمانی که مو خیس است

جمع‌بندی

در این مطلب تلاش کردیم تا ضمن بررسی چیستی موخوره، به معرفی علائم، عوارض، راه‌های درمان خانگی و سریع آن بپردازیم. توجه داشته باشید موخوره بیماری خاص و مزمنی نیست که درمانش مشکل باشد. اما در ظاهر موی سر تأثیر منفی گذاشته و ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس به خصوص در خانم‌ها شود. لذا رعایت تمام نکاتی که در این مطلب بیان کردیم برای درمان و جلوگیری از موخوره توصیه می‌شود. یعنی نوک‌گیری موها، استفاده از شامپوهای مخصوص، روغن‌تراپی، استفاده کمتر از سشوار یا اتوی مو، استفاده نکردن از مواد شیمیایی یا مواد آرایشی و بهداشتی بی‌کیفیت برای مو و در نهایت، تغذیه سالم.

منبع: Body Craft – Healthline – Byrdie