اگر شما هم مثل خیلی از ما، بارها جلوی آینه ایستادهاید و به لکهای کوچک و بزرگ صورتتان نگاه کردهاید، حتماً میدانید که پیدا کردن راهی برای خلاص شدن از شر آنها چقدر میتواند کلافهکننده باشد. قفسههای فروشگاهها پر از محصولات گرانقیمتی است که وعدههای عجیب و غریب میدهند، اما گاهی اوقات بهترین راهحل، سادهترین و نزدیکترین گزینه به ماست. شاید باورتان نشود، اما رازی که قرنها زنان آسیای شرقی برای داشتن پوستی شفاف و بدون لک استفاده میکردند، درست در آشپزخانه شماست. درباره آب برنج برای لک صورت صحبت میکنیم. آب برنج در واقع گنجینهای از ترکیبات زیستفعال است که میتواند پاسخی قدرتمند برای یکی از شایعترین و مقاومترین مشکلات پوستی، یعنی هایپرپیگمانتاسیون و لکهای صورت باشد.
آب برنج برای پوست صورت
استفاده از آب برنج برای لک صورت ریشهای عمیق در تاریخ و فرهنگ آسیای شرقی دارد. شواهد تاریخی نشان میدهد که زنان دربار امپراتوری ژاپن در دوره هیآن (۷۹۴-۱۱۸۵ میلادی)، که به داشتن موهای بلند و پوستهای درخشان و شفاف مشهور بودند، از آب باقیمانده از شستشوی برنج (که به نام Yu-Su-Ru شناخته میشد) برای شستشو و مراقبت از زیبایی خود بهره میبردند. همچنین، زنان قبیله «یائو سرخ» (Red Yao) در روستای هوانگلو چین، که به “روستای موهای بلند” شهرت دارد، قرنهاست که از آب برنج تخمیر شده برای حفظ جوانی پوست و موی خود استفاده میکنند. این زنان حتی در سنین بالای ۸۰ سال، موهایی بدون سفیدی و پوستی با کمترین چین و چروک دارند، که نشاندهنده قدرت آنتیاکسیدانی و محافظتی این ترکیب است.
وقتی صحبت از آب برنج برای پوست صورت میشود، ما با یک محلول ساده روبرو نیستیم، بلکه با یک سوسپانسیون کلوئیدی پیچیده سروکار داریم که حاوی طیف وسیعی از مواد مغذی است. برنج تنها یک منبع کربوهیدرات نیست؛ دانه برنج حاوی مخازنی از ویتامینهای گروه B، ویتامین E، مواد معدنی کمیاب و آنتیاکسیدانهای فنولی است که هنگام خیساندن یا جوشاندن در آب آزاد میشوند.
چه موادی در آب برنج وجود دارد؟
- آنتیاکسیدانها: موادی که مثل سپر جلوی آسیبهای محیطی و آلودگی هوا میایستند.
- ویتامینهای گروه B: که به بازسازی سلولهای پوست کمک میکنند.
- اینوزیتول: مادهای که به جوانسازی و گردش خون کمک میکند.
- اسید فرولیک: یک روشنکننده طبیعی و قدرتمند.
وقتی شما از آب برنج برای پوست صورت استفاده میکنید، در واقع دارید پوستتان را با این مواد تغذیه میکنید. این ترکیب ساده میتواند به مرور زمان باعث شود پوستتان نرمتر، روشنتر و سفتتر به نظر برسد. شما همچنین میتوانید از خواص آب برنج برای مو هم بهره ببرید.

یخ آب برنج برای لک صورت
این روش، ترکیبی از خواص برنج و فواید سرما درمانی (یا همان آیسینگ) است. شاید در شبکههای اجتماعی دیده باشید که بیوتیبلاگرها تکههای یخ را روی صورتشان ماساژ میدهند. حالا تصور کنید این یخ، از آب برنج غلیظ درست شده باشد!
وقتی شما یخ را روی پوستتان میکشید، رگهای خونی زیر پوست به خاطر سرما منقبض (جمع) میشوند. بلافاصله بعد از اینکه یخ را برداشتید، بدن خون تازه و پر از اکسیژن را به آن ناحیه پمپاژ میکند. این شوک ملایم، باعث میشود پوستتان بیدار شود، پف صورت بخوابد و منافذ باز پوست جمع شوند. حالا وقتی این کار را با یخ آب برنج برای لک صورت انجام میدهید، همزمان مواد مغذی برنج را هم با فشار به خورد پوست میدهید.
طرز تهیه مکعبهای یخی جادویی
برای درست کردن این یخها، بهتر است از روش جوشاندن برنج استفاده کنید تا آب غلیظتری داشته باشید.
۱. برنج را با آب بیشتر از حد معمول بپزید تا آبش غلیظ و شیری شود.
۲. آب را جدا کنید و بگذارید خنک شود.
۳. میتوانید برای اثرگذاری بیشتر، کمی گلاب یا آب خیار هم به آن اضافه کنید.
۴. مایع را در قالب یخ بریزید و در فریزر بگذارید.
نحوه استفاده صحیح یخ آب برنج برای لک صورت
صبحها که از خواب بیدار میشوید و صورتتان کمی پف دارد، یک مکعب یخ آب برنج برای لک صورت را بردارید. نکته مهم این است که یخ را مستقیم روی پوست نگذارید، چون ممکن است پوستتان را بسوزاند . یخ را در یک پارچه نازک نخی بپیچید و به آرامی روی صورت ماساژ دهید. روی لکها و جاهای تیره کمی بیشتر مکث کنید. این کار را یک تا دو دقیقه ادامه دهید.
نتیجه پوستی است که انگار لیفت شده، منافذی که محو شدهاند و لکهایی که به مرور زمان کمرنگتر میشوند. این روش به خصوص برای فصل تابستان یا قبل از آرایش کردن عالی است، چون پوست را سفت و آماده میکند. فقط یادتان باشد اگر سینوزیت دارید یا به سرما حساسیت دارید، در انجام این کار زیادهروی نکنید.
فواید آب برنج برای لک صورت
لکهای صورت معمولاً به خاطر تولید بیش از حد رنگدانهای به نام “ملانین” ایجاد میشوند. وقتی شما جوش میزنید، یا زیاد زیر آفتاب میمانید، یا تغییرات هورمونی دارید، سلولهای پوستتان شروع به ساختن ملانین اضافی میکنند و نتیجهاش میشود آن لکههای قهوهای که دوستشان نداریم. آب برنج این فرآیند را آرام میکند.

۱. مهار آنزیم لکساز (تیروزیناز)
در پوست ما آنزیمی وجود دارد به نام “تیروزیناز” که مسئول اصلی تولید رنگدانه است. ترکیبات موجود در آب برنج میتوانند جلوی فعالیت این آنزیم را بگیرند. وقتی این آنزیم متوقف شود، تولید رنگدانه جدید کم میشود و لکها فرصت پیدا میکنند که کمرنگ شوند. استفاده مداوم از آب برنج برای لک صورت باعث میشود رنگ پوست یکدستتر شود.
«فعالیت بسیار بالایی در مهار الاستاز (آنزیم تخریبکننده الاستین پوست) توسط آب برنج جوشیده و آب برنج خیسانده مشاهده شد که به ترتیب بیش از ۸۹ درصد و ۵۷.۹ درصد از فعالیت این آنزیم را مهار کردند. آب برنج معمولی فعالیت مهاری نسبتاً متوسطی (۲۴.۲ درصد) نشان داد.»
“Very high anti-elastase activities were exhibited by RWB and RWS, which inhibited over 89.0 and 57.9% of enzyme activity respectively. A relatively moderate anti-elastase activity was exhibited by RWM (24.2%).”
به نقل از Cosmetics
روش تهیه آب برنج بسیار مهم است و جوشاندن یا خیساندن درست میتواند اثرات آن را چند برابر کند. مهار آنزیمها یعنی پوست شما دیرتر پیر میشود و لکهای ناشی از پیری کمتر سراغتان میآیند.
۲. لایهبرداری ملایم
یکی دیگر از فواید آب برنج برای لک صورت، خاصیت لایهبرداری آن است. آب برنج، به خصوص اگر کمی تخمیر شده باشد، حاوی اسیدهای طبیعی است. این اسیدها سلولهای مرده و تیره سطح پوست را خیلی آرام و بدون اینکه پوست را خراش بدهند، جدا میکنند. وقتی سلولهای مرده میروند، سلولهای تازه و روشن زیرین نمایان میشوند. به همین دلیل است که بعد از شستن صورت با آب برنج، فوراً احساس میکنید پوستتان شفاف شده است.
۳. بمب آنتیاکسیدان
آب برنج سرشار از آنتیاکسیدان است. آنتیاکسیدانها دشمن رادیکالهای آزاد هستند. رادیکالهای آزاد همان مولکولهای مخربی هستند که در اثر نور خورشید و آلودگی ایجاد میشوند و باعث لک و پیری پوست میشوند. استفاده از آب برنج برای لک صورت مثل این است که یک لایه محافظ نامرئی روی پوستتان میکشید تا آسیبهای محیطی نتوانند لکهای جدید ایجاد کنند.
۴. آبرسانی عمیق و رفع کدری
گاهی اوقات لکها به خاطر خشکی و کمآبی پوست، تیرهتر و نمایانتر به نظر میرسند. آب برنج یک آبرسان عالی است. وقتی پوست شما خوب آبرسانی شود، حجیمتر و شادابتر میشود و لکها کمتر به چشم میآیند. نشاسته موجود در آب برنج هم به ترمیم سد دفاعی پوست کمک میکند و التهاباتی که ممکن است منجر به لک شوند را آرام میکند. نمونه مشابه این آبرسانی را همچنین میتوانید در فواید آب پیاز برای مو مشاهده کنید.
مضرات آب برنج برای لک صورت
هیچ مادهای در دنیا وجود ندارد که برای همه آدمها صددرصد بیخطر باشد. دانستن مضرات آب برنچ برای لک صورت به اندازه دانستن فوایدش مهم است تا پوستتان را خراب نکنید.

۱. خشکی پوست (اگر زیادهروی کنید)
آب برنج خاصیت قابض دارد، یعنی چربی پوست را میگیرد و منافذ را میبندد. این ویژگی برای کسانی که پوست چرب دارند عالی است، اما اگر پوست خشکی دارید یا در استفاده از آن زیادهروی کنید، ممکن است پوستتان احساس کشیدگی و خشکی شدید پیدا کند. پوستی که بیش از حد خشک شود، مستعد چروک و حساسیت میشود. پس تعادل را رعایت کنید.
۲. خطر جوشهای زیرپوستی و قارچی
این مورد خیلی مهم است. آب برنج حاوی نشاسته و قند است. اگر آب برنج را خوب از روی پوستتان پاک نکنید یا از آب برنجی استفاده کنید که زیادی مانده است، ممکن است باعث تغذیه باکتریها و مخمرهای روی پوست شود. یک نوع آکنه وجود دارد به نام “آکنه قارچی” که عاشق مواد تخمیری و قندی است. اگر پس از استفاده از آب برنج دچار جوشهای ریز، هماندازه و خارشدار (به خصوص روی پیشانی و خط رویش مو) شدید، احتمالاً دچار آکنه قارچی شدهاید و باید فوراً مصرف را قطع کنید. برخی از قارچ ها ممکن است باعث ایجاد شوره در سر شوند که در این صورت میتوانید از خواص آب پیاز برای شوره سر بهره ببرید.
۳. واکنش به آرسنیک
متاسفانه برنج گیاهی است که آرسنیک موجود در خاک را جذب میکند. هرچند مقدار جذبی از طریق پوست بسیار ناچیز است، اما استفاده طولانیمدت از برنجهای غیرارگانیک و آلوده ممکن است نگرانکننده باشد. برای کاهش این خطر، حتماً برنج را قبل از درست کردن آب برنج، چندین بار با آب سرد بشویید تا آلودگیهای سطحی آن پاک شود.
۴. تحریک پوستهای حساس
آب برنج تخمیر شده (که قویترین نوع آن است) محیطی اسیدی دارد. اگر پوست بسیار حساسی دارید، ممکن است این اسیدیته باعث قرمزی، سوزش و التهاب شود. همیشه قبل از اینکه کل صورتتان را با آب برنج برای لک صورت بشویید، مقدار کمی از آن را روی قسمت داخلی بازویتان تست کنید و ۲۴ ساعت صبر کنید. اگر واکنشی ندیدید، با خیال راحت استفاده کنید.
طرز تهیه از آب برنج برای لک صورت
روشهای مختلفی وجود دارد، اما ما سه روش اصلی و کاربردی را برای شما توضیح میدهیم. هر کدام از این روشها مزایای خودش را دارد.
روش اول؛ روش خیساندن (سریعترین و سادهترین)
این روش برای کسانی که وقت کمی دارند یا تازه میخواهند استفاده از آب برنج برای لک صورت را شروع کنند، عالی است.
۱. نصف فنجان برنج (ترجیحاً نیمدانه یا ارگانیک) را بردارید و یک بار سریع با آب بشویید تا گرد و غبارش برود.
۲. برنج را در یک کاسه بریزید و دو تا سه لیوان آب تصفیه شده به آن اضافه کنید.
۳. بگذارید حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بماند.
۴. قبل از صاف کردن، برنجها را با دستتان داخل آب ماساژ دهید تا آب کاملاً کدر و شیری شود. این یعنی مواد مغذی وارد آب شدهاند.
۵. آب را صاف کنید و در یک شیشه تمیز بریزید. این آب را تا یک هفته میتوانید در یخچال نگه دارید.

روش دوم؛ روش جوشاندن (غلیظ و قدرتمند)
این روش همان آبی است که ما ایرانیها موقع آبکش کردن برنج دور میریزیم.
۱. برنج را با آب بیشتر از حد معمول بجوشانید.
۲. وقتی آب برنج غلیظ و سفید شد، آن را بردارید.
۳. این محلول بسیار غلیظ است، پس قبل از استفاده حتماً باید آن را با چند قاشق آب معمولی رقیق کنید.
روش سوم؛ روش تخمیر (اکسیر جوانی)
این روش قویترین اثر ضد لك اب برنج برای لک صورت را دارد. تخمیر باعث میشود مواد مغذی شکسته شوند و راحتتر جذب پوست شوند. همچنین مادهای به نام “پیترا” تولید میکند که خاصیت ضدپیری فوقالعادهای دارد.
«تخمیر بهطور قابلتوجهی میزان ترکیبات فنولی و فعالیت آنتیاکسیدانی را افزایش داد. برنج تخمیر شده بالاترین میزان مهار آنزیم لکساز (تیروزیناز) را پس از ۶ روز و بالاترین میزان مهار آنزیم پیری پوست (الاستاز) را پس از ۹ روز نشان داد.»
“Fermentation significantly increased the total phenolic content and antioxidant activity. The fermented rice exhibited the highest tyrosinase inhibition after 6 days and the highest elastase inhibition activity after 9 days.”
به نقل از Current Applied Science and Technology
طرز تهیه آب برنج تخمیری:
۱. آب برنج را به روش خیساندن تهیه کنید.
۲. آن را در یک شیشه بریزید و در دمای اتاق (نه در یخچال) به مدت ۱ تا ۲ روز نگه دارید.
۳. وقتی بوی ترش ملایمی از آن بلند شد، تخمیر انجام شده است.
۴. حالا آن را بجوشانید یا مستقیم در یخچال بگذارید تا فرآیند تخمیر متوقف شود.
۵. این محلول خیلی قوی است. حتماً قبل از زدن به پوست، آن را با آب رقیق کنید.
طرز استفاده از آب برنج برای لک صورت
حالا که آب برنج را آماده کردید، چطور باید آن را وارد برنامه روزانه مراقبت از پوستتان کنید؟ استفاده بینظم فایدهای ندارد. باید یک روتین داشته باشید.
۱. به عنوان تونر روزانه
بعد از اینکه صورتتان را با شوینده شستید و خشک کردید، یک پد پنبهای را به آب برنج آغشته کنید و روی تمام صورتتان بکشید. نیازی نیست بعد از آن صورتتان را بشویید. بگذارید روی پوست خشک شود و بعد کرم مرطوبکننده بزنید. این کار باعث تنظیم pH پوست و روشن شدن تدریجی لکها میشود.

۲. ماسک ورقهای خانگی
یک ماسک قرصی فشرده (که در لوازم آرایشیها فروخته میشود) یا چند لایه دستمال کاغذی حولهای را داخل ظرف آب برنج بیندازید تا کاملاً خیس بخورد. سپس آن را روی صورتتان بگذارید و ۲۰ دقیقه دراز بکشید. این روش مثل یک بمب آبرسان عمل میکند و برای پوستهای خسته و کدر معجزه میکند.
۳. ماسک آب برنج و عسل (برای لکهای مقاوم)
اگر لکهای صورتتان قدیمی هستند، این ترکیب را امتحان کنید:
- ۲ قاشق غذاخوری آب برنج غلیظ
- ۱ قاشق چایخوری عسل طبیعی
- نصف قاشق چایخوری آرد برنج (برای غلظت)
این مواد را مخلوط کنید تا خمیری شود. روی صورت بمالید و بگذارید ۱۵ دقیقه بماند، سپس با آب ولرم بشویید. عسل خاصیت ضدباکتری دارد و ترکیبش با آب برنج برای لک صورت اثر روشنکنندگی را دوچندان میکند.
۴. شستشوی صورت صبحگاهی
سادهترین روش این است که صبحها به جای آب شیر، صورتتان را با آب برنج رقیق شده بشویید. این کار باعث میشود پوستتان در طول روز شفافتر و سرحالتر به نظر برسد.
میزان تاثیر: نباید انتظار داشته باشید که یک شبه همه لکها محو شوند. درمانهای طبیعی نیاز به صبر دارند. معمولاً بعد از یک ماه استفاده مداوم (روزی یک یا دو بار)، متوجه میشوید که پوستتان روشنتر شده و لکها کمرنگتر شدهاند. برای لکهای خیلی عمیق و هورمونی، آب برنج به تنهایی کافی نیست و باید به عنوان درمان مکمل در کنار تجویز پزشک استفاده شود. اما برای جای جوشهای سطحی و لکهای ناشی از آفتاب، نتایج میتواند شگفتانگیز باشد.
آب برنج برای لک صورت در برابر درمانهای کلینیکی
برای درک واقعی جایگاه آب برنج برای لک صورت، باید آن را با استانداردهای دیگر درمان لک مقایسه کنیم.
| درمان | مکانیسم اثر | زمان مشاهده نتیجه | نمایه ایمنی و عوارض |
| آب برنج (تخمیر شده) | مهار ملایم تیروزیناز، لایهبرداری آنزیمی، آنتیاکسیدان | ۴ تا ۸ هفته (استفاده مداوم) | ایمن برای اکثر افراد، خطر خشکی و آکنه قارچی |
| سرم ویتامین C | مهار تیروزیناز، روشنکننده قوی، کلاژنساز | ۴ تا ۶ هفته | احتمال اکسید شدن سریع، تحریک و قرمزی در دوز بالا |
| هیدروکینون | سمیت سلولی برای ملانوسیتها (قویترین اثر) | ۴ هفته | خطر بالای التهاب، لک معکوس، ممنوعیت در بارداری |
| رتینوئیدها | افزایش گردش سلولی، ریزش لکها | ۸ تا ۱۲ هفته | خشکی شدید، پوستریزی، حساسیت به آفتاب، دوره سازگاری سخت |
آب برنج قدرت تهاجمی هیدروکینون یا سرعت رتینوئیدها را ندارد، اما به عنوان یک درمان نگهدارنده، مکمل و ایمن (با عوارض جانبی کمتر) بسیار ارزشمند است. بهترین استراتژی، استفاده ترکیبی است؛ مثلاً استفاده از تونر آب برنج برای آمادهسازی پوست قبل از سرم ویتامین C، که باعث افزایش پایداری و نفوذ ویتامین C میشود.
منابع: VIORI – PORES Be Pure