لوله مانیسمان چیست؟ انواع، قیمت، مشخصات و کاربردها

در بسیاری از صنایع حساس، از پالایشگاه‌های نفت و گاز گرفته تا سیستم‌های آتش‌نشانی ساختمان‌ها، اطمینان از انتقال ایمن سیالات بدون هرگونه نشتی، یک اولویت حیاتی به شمار می‌رود. در این میان، نام «لوله مانیسمان» به عنوان یک راه حل قابل اعتماد برای خطوط پرفشار و حساس مطرح می‌شود. این گزارش به بررسی کامل این محصول کلیدی، از تعریف و انواع تا مشخصات فنی، قیمت‌گذاری و تفاوت‌های آن با سایر لوله‌های موجود در بازار می‌پردازد.

لوله مانیسمان چیست؟

لوله مانیسمان (Mannesmann Pipe) در واقع نامی رایج در بازار ایران برای دسته‌ای خاص از لوله‌های فولادی، معروف به «لوله بدون درز» (Seamless Pipe) است. تفاوت اساسی و تعیین‌کننده‌ی این لوله با انواع دیگر، در روش تولید آن نهفته است. برخلاف لوله‌های درزدار (Welded Pipe) که از خم کردن ورق‌های فولادی و جوشکاری لبه‌ی آن‌ها به یکدیگر ساخته می‌شوند، لوله‌های مانیسمان هیچ‌گونه درز جوش در طول بدنه‌ی خود ندارند.

این ساختار یکپارچه، بزرگ‌ترین مزیت این محصول محسوب می‌شود. در لوله‌های معمولی، خط جوش همیشه به عنوان «نقطه ضعف» سازه در برابر فشارهای بالا، دما و خوردگی شناخته می‌شود. فرآیند تولید لوله مانیسمان با حذف کامل این نقطه ضعف، محصولی به دست می‌دهد که مقاومت مکانیکی آن با خود فلز فولاد برابر است. به همین دلیل، این لوله‌ها توانایی فوق‌العاده‌ای در تحمل فشارهای عملیاتی سنگین، تنش‌های فیزیکی و دماهای بسیار بالا دارند.

نگاهی به فرآیند ساخت

شاید جالب باشد که بدانید «مانیسمان» نام یک استاندارد یا یک نوع فولاد نیست، بلکه نام مخترعان آلمانی این فرآیند، یعنی برادران راینهارد و مکس مانیسمان است. در سال ۱۸۸۵، آن‌ها روشی انقلابی را برای تولید لوله بدون درز ابداع کردند که امروزه در بازار ایران، نام آن‌ها به جای نام محصول (لوله بدون درز) به کار می‌رود.

فرآیند تولید به طور خلاصه شامل چند مرحله‌ی اصلی است. ابتدا، شمش‌های فولادی توپر (Billet) در کوره‌های عظیم حرارت می‌بینند تا کاملا سرخ و آماده‌ی شکل‌دهی شوند. سپس، یک «سمبه‌ی حفره‌ای» (Mandrel) با فشاری بسیار زیاد به مرکز شمش داغ رانده می‌شود و یک لوله‌ی اولیه با دیواره‌ی ضخیم ایجاد می‌کند. در مرحله‌ی نهایی، این لوله‌ی ضخیم بلافاصله وارد خط نورد گرم و کشش می‌شود. غلتک‌های متعدد به طور همزمان قطر لوله را تنظیم می‌کنند و ضخامت دیواره‌ی آن را تا رسیدن به اندازه‌ی استاندارد مورد نظر، کاهش می‌دهند.

انواع لوله مانیسمان

لوله‌های مانیسمان بر اساس پارامترهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین روش طبقه‌بندی این لوله‌ها در سطح جهانی، بر اساس «رده» یا «اسکجول» (Schedule) آن‌ها است که ضخامت دیواره و توان تحمل فشار لوله را مشخص می‌کند. علاوه بر این، در بازار ایران دسته‌بندی‌های رایج دیگری بر اساس کشور سازنده (مانند چینی یا اهواز) و اصطلاحات بازاری (مانند سبک یا گوشتدار) نیز وجود دارد.

مفهوم «رده» یا Schedule چیست؟

یکی از مفاهیم کلیدی در زمان انتخاب یا خرید لوله مانیسمان، درک معنای «رده» است. رده (Rade) یا اسکجول (SCH)، یک عدد استاندارد (مانند SCH 20, SCH 40, SCH 80) است که به صورت مستقیم به ضخامت دیواره‌ی لوله اشاره دارد. این دسته‌بندی توسط استانداردهایی مانند ASME B36.10 تعریف می‌شود. یک قانون کلی و ساده وجود دارد: هرچه عدد رده بالاتر باشد، ضخامت دیواره‌ی لوله (نسبت به قطر آن) بیشتر است و در نتیجه، لوله می‌تواند فشار و دمای بالاتری را تحمل کند.

یک تصور اشتباه رایج آن است که همه‌ی لوله‌های یک رده‌ی خاص (مثلا رده ۴۰) ضخامت یکسانی دارند. این تصور درست نیست. «رده» در واقع یک «کلاس فشاری» است. برای مثال، یک لوله ۲ اینچ رده ۴۰ ضخامتی حدود ۳.۹۱ میلی‌متر دارد، در حالی که لوله ۴ اینچ رده ۴۰ ضخامت ۶.۰۲ میلی‌متر دارد. استاندارد رده تضمین می‌کند که کل یک خط لوله، با وجود داشتن سایزهای مختلف، به طور یکپارچه توان تحمل یک کلاس فشاری مشخص را داشته باشد. پاسخ دقیق به سوال رده لوله مانیسمان چیست، در همین تعریف نهفته است: رده، یک شاخص استاندارد برای تعیین ضخامت دیواره و کلاس فشاری لوله است.

لوله مانیسمان رده 20

این رده به عنوان یکی از سبک‌ترین و نازک‌ترین رده‌های رایج لوله مانیسمان شناخته می‌شود. ضخامت دیواره‌ی لوله مانیسمان رده 20 نسبتا کم است و به همین دلیل وزن هر شاخه‌ی آن نیز سبک‌تر تمام می‌شود. این ویژگی باعث کاهش هزینه‌ی تمام شده‌ی پروژه در کاربردهایی می‌شود که به تحمل فشار بالا نیازی ندارند. از این لوله‌ها معمولا برای مصارف با فشار و دمای پایین، مانند تاسیسات داخلی ساختمان‌ها، لوله‌کشی شوفاژ و سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شود.

لوله مانیسمان رده 40

لوله مانیسمان رده 40 بدون شک پرکاربردترین و رایج‌ترین رده در صنایع ساختمانی و صنعتی ایران به شمار می‌رود. این رده به دلیل داشتن ضخامت دیواره‌ی متوسط، تعادل بسیار خوبی میان استحکام مکانیکی، قابلیت تحمل فشار و صرفه‌ی اقتصادی ایجاد می‌کند.

گستره‌ی کاربرد این رده بسیار وسیع است. از خطوط انتقال گاز و آب با فشار متوسط و سیستم‌های انتقال بخار گرفته تا بسیاری از فرآیندهای صنعتی، همگی به این رده اتکا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای الزامی این رده، در سیستم‌های آتش‌نشانی ساختمان‌ها است. طبق مقررات، استفاده از رده ۴۰ برای رایزرهای اصلی آتش‌نشانی (لوله‌های عمودی) الزامی است.

درک ضخامت لوله مانیسمان رده 40 برای محاسبات مهندسی اهمیت دارد. همان‌طور که اشاره شد، این ضخامت بسته به قطر لوله متغیر است؛ برای مثال، ضخامت لوله ۱ اینچ رده ۴۰ حدود ۳.۳۸ میلی‌متر و ضخامت لوله ۶ اینچ رده ۴۰ حدود ۷.۱۱ میلی‌متر است.

با توجه به محبوبیت بالای این رده، قیمت لوله مانیسمان رده 40 به یک شاخص کلیدی در بازار فولاد تبدیل شده است. این قیمت تحت تاثیر مستقیم عواملی چون برند سازنده (داخلی یا وارداتی) و نوسانات نرخ ارز قرار دارد.

لوله مانیسمان رده 80

لوله مانیسمان رده 80 نماد استحکام و دوام بالا است. این لوله‌ها دارای دیواره‌ای بسیار ضخیم، وزن بسیار سنگین و مقاومت مکانیکی فوق‌العاده هستند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که بتوانند فشارها و دماهای بسیار بالا را در شرایط سخت صنعتی تحمل کنند.

برخلاف رده‌های پایین‌تر که انتخاب آن‌ها ممکن است بر اساس صرفه‌ی اقتصادی باشد، انتخاب رده ۸۰ معمولا یک «الزام ایمنی» است. کاربرد این لوله‌ها تقریبا به صنایع سنگین و پروژه‌های با حساسیت بالا محدود می‌شود. پالایشگاه‌ها، صنایع نفت و گاز، واحدهای پتروشیمی، نیروگاه‌های تولید برق و صنایع کشتی‌سازی، از مصرف‌کنندگان اصلی این رده از لوله‌ها هستند.

لوله مانیسمان سبک

در ادبیات بازار، اصطلاح لوله مانیسمان سبک یک استاندارد فنی مجزا نیست، بلکه یک دسته‌بندی عرفی و بازاری به شمار می‌رود. این عبارت معمولا برای اشاره به لوله‌های مانیسمان با رده‌های پایین، به خصوص لوله مانیسمان رده 20، به کار می‌رود. این لوله‌ها به دلیل داشتن ضخامت دیواره‌ی کمتر و وزن پایین‌تر، گزینه‌ی مناسبی برای لوله‌کشی تاسیسات ساختمانی هستند که در آن‌ها فشار سیال چندان بالا نیست.

لوله مانیسمان گوشتدار

در مقابل لوله‌های سبک، اصطلاح لوله مانیسمان گوشتدار نیز در بازار رایج است. این اصطلاح نیز یک استاندارد رسمی نیست و برای توصیف لوله‌هایی با ضخامت دیواره‌ی بسیار زیاد به کار می‌رود. معمولا لوله‌های لوله مانیسمان رده 80 و رده‌های بالاتر از آن (مانند رده ۱۲۰ یا ۱۶۰) در این دسته قرار می‌گیرند. این لوله‌ها سنگین‌ترین و مقاوم‌ترین انواع لوله مانیسمان هستند که برای مصارف خاص صنعتی با فشارهای فوق‌العاده بالا طراحی شده‌اند.

لوله مانیسمان چینی

به دلیل تقاضای بسیار بالا در صنایع مختلف، تولیدات داخلی به تنهایی پاسخگوی تمام نیاز بازار ایران نیست و بخش قابل توجهی از لوله‌های مانیسمان موجود، وارداتی هستند. در این میان، لوله مانیسمان چینی سهم بزرگی از بازار واردات را به خود اختصاص داده است.

یک نکته‌ی بسیار مهم در مورد لوله‌های چینی، تنوع کیفی بالای آن‌ها است. در بازار ایران، هم لوله‌های چینی با کیفیت بسیار پایین و هم محصولات تولید شده توسط برندهای معتبر و درجه یک جهانی یافت می‌شود. برندهای معتبری مانند JST, Lontrin, و Haitai از جمله تولیدکنندگان شناخته شده‌ی چینی هستند که محصولاتی مطابق با استانداردهای جهانی تولید می‌کنند. بنابراین، صرفا «چینی بودن» یک لوله، نشان‌دهنده‌ی کیفیت آن (چه خوب و چه بد) نیست و اعتبار برند و فروشنده، نقش تعیین‌کننده‌ای در تضمین کیفیت محصول خریداری شده دارد.

جدول قیمت لوله مانیسمان

قیمت‌گذاری لوله‌های مانیسمان فرآیندی پیچیده دارد و به عوامل متعددی وابسته است. اطلاع از این عوامل به خریداران کمک می‌کند تا درک بهتری از نوسانات بازار داشته باشند.

عوامل موثر بر قیمت

مهم‌ترین فاکتور در تعیین قیمت لوله مانیسمان، وزن آن است که مستقیما به رده (ضخامت) و سایز آن بستگی دارد. به طور طبیعی، قیمت لوله مانیسمان رده 80 به دلیل وزن بیشتر، از قیمت لوله مانیسمان رده 40 و آن هم از رده ۲۰ گران‌تر است. عامل تعیین‌کننده‌ی بعدی، نرخ ارز است. از آنجایی که بخش بزرگی از نیاز بازار از طریق واردات (عمدتا از چین) تامین می‌شود، قیمت این محصولات وابستگی کاملی به نوسانات ارزی دارد. در کنار این موارد، قیمت جهانی فولاد و شمش و همچنین برند سازنده (داخلی بودن مانند کارخانه‌های اهواز و کاوه، یا وارداتی بودن)، قیمت نهایی را مشخص می‌کنند.

در جدول‌های زیر، حدود قیمت هر شاخه ۶ متری از لوله‌های مانیسمان در رده‌های پرکاربرد، بر اساس قیمت‌های پاییز سال ۱۴۰۴ ارائه شده است.

قیمت لوله مانیسمان رده 20 (رده سبک) معمولا برای مصارف تاسیساتی و ساختمانی استعلام می‌شود. جدول زیر حدود قیمت این رده را نشان می‌دهد.

جدول زیر، قیمت‌های مربوط به پرکاربردترین رده، یعنی رده ۴۰ را نمایش می‌دهد.

در خطوط لوله، سایزهای ۳ و ۶ اینچ کاربردهای فراوانی دارند. قیمت لوله مانیسمان 3 اینچ رده ۴۰، که اغلب برای انشعابات اصلی گاز یا آتش‌نشانی استفاده می‌شود، در پاییز ۱۴۰۴ در حدود ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده است.

همچنین قیمت لوله مانیسمان 6 اینچ رده ۴۰، که برای خطوط اصلی انتقال سیالات در صنعت و تاسیسات بزرگ کاربرد دارد، به دلیل وزن بسیار بالا، افزایش قیمت چشمگیری داشته و به فراتر از ۱۱۸ میلیون تومان به ازای هر شاخه ۶ متری رسیده است.

در نهایت، لوله‌های سنگین صنعتی قیمت‌های بالاتری دارند. جدول زیر برآوردی از این هزینه‌ها ارائه می‌دهد.

مقایسه‌ی جداول نشان می‌دهد که در سایزهای یکسان، تفاوت قیمت بین رده‌ها چگونه افزایش می‌یابد. برای مثال، لوله مانیسمان 4 اینچ در رده ۴۰ حدود ۸ میلیون تومان قیمت دارد، در حالی که همین سایز در رده ۸۰ (با ضخامت و وزن بیشتر) به بیش از ۱۰ میلیون تومان می‌رسد.

استاندارد لوله های مانیسمان

تولید و عرضه‌ی لوله مانیسمان بدون پیروی از استانداردهای دقیق بین‌المللی امکان‌پذیر نیست. این استانداردها تضمین‌کننده‌ی کیفیت، ایمنی و عملکرد صحیح لوله در شرایط پرفشار هستند. به طور کلی، استاندارد لوله های مانیسمان به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود: استانداردهای مربوط به ابعاد و استانداردهای مربوط به مواد سازنده (متریال).

استاندارد ابعادی ASME B36.10

مهم‌ترین مرجع جهانی برای ابعاد لوله‌های فولادی، استاندارد ASME B36.10 است. این استاندارد، رابطه‌ی دقیق میان سایز اسمی لوله (NPS)، قطر خارجی (OD) و ضخامت دیواره (بر اساس رده یا اسکجول) را تعریف می‌کند. تمام جداول فنی معتبری که در ادامه ارائه می‌شوند، بر پایه‌ی این استاندارد تدوین شده‌اند.

استانداردهای کیفی مواد (ASTM)

این دسته از استانداردها، جنس و خواص مکانیکی فولاد مورد استفاده برای ساخت لوله را مشخص می‌کنند.

• ASTM A106: این استاندارد یکی از رایج‌ترین‌ها برای لوله‌های بدون درز از جنس فولاد کربنی (کربن استیل) است که مخصوص استفاده در سرویس‌های با دمای بالا طراحی شده‌اند.
• ASTM A53: این استاندارد مشخصات کلی لوله‌های فولادی (اعم از درزدار و بدون درز) را پوشش می‌دهد.
• API 5L: این استاندارد توسط انستیتوی نفت آمریکا (American Petroleum Institute) تدوین شده و به طور خاص بر لوله‌های مورد استفاده در خطوط انتقال نفت و گاز تمرکز دارد.

جدول سایز و وزن و ضخامت لوله مانیسمان

برای مهندسان، طراحان و خریداران، دسترسی به مشخصات فنی دقیق لوله‌ها حیاتی است. سه مورد از مهم‌ترین این مشخصات، سایز، ضخامت و وزن هستند. به جای ارائه‌ی جداول پراکنده، جدول لوله مانیسمان زیر به صورت جامع، تمام این اطلاعات را بر اساس استاندارد ASME B36.10 و برای رده‌های پرکاربرد ۲۰، ۴۰ و ۸۰ یکجا ارائه می‌دهد.

در جدول سایز لوله مانیسمان بالا، ستون اول (سایز اسمی) نام رایج لوله در بازار است و ستون دوم (قطر خارجی) اندازه‌ی فیزیکی دقیق آن به میلی‌متر را نشان می‌دهد. سه ستون بعدی، ضخامت دیواره (به میلی‌متر) و وزن هر متر از لوله (به کیلوگرم) را برای هر رده مشخص می‌کنند.

اهمیت جدول وزن لوله مانیسمان در آن است که به مهندسان در محاسبه‌ی بار مرده‌ی سازه و به مدیران پروژه در برآورد هزینه‌های حمل و نقل کمک می‌کند. همچنین، از آنجایی که قیمت لوله‌ها اغلب به صورت وزنی اعلام می‌شود، اطلاع از وزن دقیق هر شاخه برای محاسبه‌ی قیمت نهایی ضروری است.

تفاوت لوله مانیسمان و api

یکی از ابهامات رایج در بازار، تفاوت میان «لوله مانیسمان» و «لوله API» است. تفاوت لوله مانیسمان و api در واقع تفاوت میان «روش تولید» و «استاندارد» است. «مانیسمان» به روش تولید لوله (یعنی بدون درز بودن) اشاره دارد، در حالی که «API» مخفف انستیتوی نفت آمریکا و یک استاندارد کیفی است.

استاندارد API 5L می‌تواند هم برای لوله‌های بدون درز (مانیسمان) و هم برای لوله‌های درزدار اعمال شود. اما در بازار ایران، اصطلاح «لوله API» معمولا به طور خاص برای لوله‌های «درزدار» استفاده می‌شود که بر اساس این استاندارد و مخصوص لوله‌کشی گاز خانگی (چه توکار و چه روکار) تولید می‌شوند.

بنابراین، وقتی در بازار این دو با هم مقایسه می‌شوند، منظور مقایسه‌ی لوله‌ی بدون درز (مانیسمان) با لوله‌ی درزدار گازی (API) است. لوله مانیسمان برای فشارهای بسیار بالا و کاربردهای صنعتی حساس طراحی شده و خواص مکانیکی بسیار برتری دارد. در مقابل، لوله API (درزدار) برای کاربردهای کم‌فشارتر مانند گاز خانگی، که فشار بسیار پایینی دارد، طراحی شده و گزینه‌ای کاملا کافی و بسیار اقتصادی‌تر است.

تفاوت لوله مانیسمان و درزدار

مقایسه‌ی لوله مانیسمان با لوله‌ی درزدار (Welded Pipe)، مقایسه‌ی دو فلسفه‌ی کاملا متفاوت در تولید است. تفاوت لوله مانیسمان و درزدار را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد:

۱. روش تولید: همان‌طور که اشاره شد، مانیسمان از شمش فولادی توپر ساخته می‌شود، اما لوله درزدار با رول کردن ورق فولادی و جوش دادن لبه‌های آن (به صورت مستقیم یا مارپیچ) تولید می‌شود.

۲. استحکام و تحمل فشار: لوله مانیسمان به دلیل ساختار یکپارچه، استحکام ذاتی بسیار بالایی دارد. استحکام لوله درزدار، به کیفیت و مقاومت خط جوش آن محدود می‌شود. این درز جوش، نقطه ضعف لوله در برابر فشار، دما و خستگی مواد است.

۳. خطر نشت: در لوله مانیسمان، احتمال نشت سیال نزدیک به صفر است. در لوله درزدار، خط جوش همیشه یک محل بالقوه برای نشت، به خصوص در صورت خوردگی یا جوشکاری ضعیف، باقی می‌ماند.

۴. قیمت: فرآیند تولید لوله مانیسمان بسیار پیچیده‌تر، کندتر و پرهزینه‌تر از تولید لوله درزدار است. در نتیجه، قیمت لوله مانیسمان به طور قابل توجهی گران‌تر از لوله درزدار با سایز مشابه است.

کاربردهای کلیدی در صنعت و ساختمان

به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد، لوله مانیسمان در هر صنعتی که ایمنی و تحمل فشار بالا در اولویت باشد، کاربرد دارد. نکته‌ی مهم این است که در این سیستم‌ها، هم لوله و هم اتصالات باید از نوع مانیسمان (بدون درز) باشند تا یکپارچگی خط حفظ شود. به همین دلیل است که اصطلاح لوله و اتصالات مانیسمان معمولا با هم به کار می‌رود.

مهم‌ترین کاربردهای این لوله‌ها عبارتند از:

• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: برای انتقال نفت خام، گاز پرفشار و سیالات شیمیایی و خورنده، به خصوص در پالایشگاه‌ها و سکوهای استخراج. در این صنایع معمولا از لوله مانیسمان رده 80 و رده‌های سنگین‌تر استفاده می‌شود.
• تاسیسات ساختمانی:
• سیستم‌های آتش‌نشانی: استفاده از لوله مانیسمان رده 40 برای خطوط اصلی (رایزرها) و شبکه‌ی اسپرینکلر (آب‌پاش‌ها) به دلیل نیاز به اطمینان بالا، الزامی است.
• موتورخانه‌های مرکزی: برای انتقال آب داغ و بخار پرفشار از دیگ بخار به رادیاتورها و مبدل‌های حرارتی.
• لوله‌کشی گاز: برای خطوط گاز پرفشار (خارج از مصارف خانگی معمولی).
• نیروگاه‌ها و مبدل‌های حرارتی: به دلیل مقاومت عالی در برابر دماهای بسیار بالا و فشار بخار.
• صنایع غذایی و دارویی: (از جنس فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل) به دلیل سطح داخلی یکنواخت و صاف که تمیز کردن آن آسان‌تر و از نظر بهداشتی مطمئن‌تر است.

راهنمای کاربردی خرید

خرید لوله مانیسمان به دلیل قیمت بالا و اهمیت ایمنی آن، نیازمند دقت زیادی است. دو نکته‌ی اساسی در این فرآیند وجود دارد: تشخیص لوله‌ی اصل از تقلبی و انتخاب اتصالات مناسب.

تشخیص لوله اصلی از تقلبی (درز مخفی)

بزرگترین چالش در بازار خرید لوله مانیسمان، پدیده‌ای به نام «درز مخفی» (Hidden Seam) است. برخی تولیدکنندگان متقلب، لوله‌های درزدار ارزان‌قیمت را تولید کرده، سپس با سنگ‌زنی و پولیش‌کاری حرفه‌ای، محل جوش را پنهان می‌کنند. این لوله‌ها ظاهری شبیه به مانیسمان پیدا می‌کنند اما تمام ضعف‌های لوله درزدار را حفظ کرده‌اند و فروش آن‌ها به جای مانیسمان، یک تقلب خطرناک محسوب می‌شود.

برای تشخیص لوله مانیسمان اصل از تقلبی به این موارد دقت کنید:

• بررسی سطح داخلی: پنهان کردن درز در سطح خارجی آسان‌تر است. سطح داخلی لوله را به دقت بررسی کنید؛ وجود هرگونه خط یا برآمدگی طولی می‌تواند نشانه‌ی درز جوش باشد.
• یکنواختی ضخامت: با استفاده از ابزارهای دقیق، ضخامت دیواره را در چند نقطه اندازه‌گیری کنید. لوله‌های تقلبی اغلب ضخامت یکنواختی ندارند.
• ظاهر سطح: لوله مانیسمان اصل سطحی صاف اما معمولا مات دارد. سطوح بیش از حد براق و آینه‌ای می‌توانند نشانه‌ی پولیش‌کاری برای پنهان کردن درز باشند.
• کنترل وزن: وزن یک شاخه لوله را با مقادیر استاندارد در جدول وزن لوله مانیسمان مقایسه کنید. لوله‌های درز مخفی معمولا سبک‌تر از حد استاندارد هستند.
• مارکینگ (نوشته‌ها): لوله‌های اصل دارای مشخصات استاندارد، رده، سایز و نام کارخانه هستند که به صورت خوانا روی بدنه حک یا چاپ شده‌اند.

اهمیت اتصالات مانیسمان

یک سیستم لوله‌کشی فشار قوی، به اندازه‌ی ضعیف‌ترین قطعه‌ی خود استحکام دارد. استفاده از گران‌ترین لوله مانیسمان رده ۸۰ هیچ فایده‌ای نخواهد داشت اگر برای تغییر جهت لوله از یک زانویی درزدار و ارزان‌قیمت استفاده شود. آن زانویی درزدار به نقطه ضعف کل سیستم تبدیل خواهد شد.

بنابراین، برای حفظ یکپارچگی و ایمنی خط، الزامی است که تمام اتصالات (مانند زانویی، سه‌راهی، تبدیل و کپ) نیز از نوع مانیسمان (بدون درز) و هم‌رده با لوله‌ها باشند. این اتصالات نیز با فرآیندی مشابه (بدون جوشکاری) تولید می‌شوند و استاندارد رایج برای ابعاد آن‌ها ASME B16.9 است.

جمع‌بندی

لوله مانیسمان یا لوله بدون درز، به دلیل نداشتن درز جوش، بالاترین سطح استحکام و ایمنی را در برابر فشار، دما و خطر نشتی فراهم می‌کند. این لوله‌ها بر اساس «رده» (Schedule) دسته‌بندی می‌شوند که لوله مانیسمان رده 40 رایج‌ترین نوع برای مصارف عمومی و آتش‌نشانی، رده ۲۰ (سبک) برای تاسیسات کم‌فشار، و لوله مانیسمان رده 80 (گوشتدار) برای مصارف سنگین صنعتی به کار می‌روند. درک تفاوت لوله مانیسمان و درزدار و همچنین تفاوت لوله مانیسمان و api (در معنای بازاری آن) برای انتخاب صحیح و اقتصادی، حیاتی است. در نهایت، هنگام خرید باید به اعتبار فروشنده برای پرهیز از لوله‌های تقلبی (درز مخفی) و استفاده‌ی همزمان از لوله و اتصالات مانیسمان هم‌رده توجه کامل داشت.